Umowa dzierżawy jest regulowana przepisami Kodeksu cywilnego (art. 693-709). Polega ona na tym, że osoba posiadająca ziemię wydzierżawia grunty rolne i oddaje je dzierżawcy zarówno do użytkowania, jak i do czerpania korzyści z tej ziemi. Taka sytuacja będzie miała miejsce przez czas ściśle określony lub bliżej nieoznaczony. Dzierżawca ma obowiązek płacić czynsz. Umowa dzierżawy nieruchomości rolnej nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Umowa dzierżawy gruntów rolnych – zasady
Na umowie widnieją dane personalne wydzierżawiającego i dzierżawcy, data zawarcia umowy, wysokość i termin płacenia czynszu, oznaczenie czasu zawarcia dzierżawy. Potrzebne jest pisemne potwierdzenie przez wójta, burmistrza lub prezydenta. Zgłoszenie umowy w urzędzie gminy jest niezbędne do określenia stawki za podatek rolny.
Odpowiedzialność za szkody i utrzymanie ugorów
Według Kodeksu cywilnego po zakończeniu umowy dzierżawca powinien, o ile strony inaczej się nie umówią, zwrócić przedmiot dzierżawy w stanie umożliwiającym prowadzenie działalności rolniczej.
W umowie warto zaznaczyć kolejne zobowiązania dzierżawcy, który powinien użytkować ziemię według zasad gospodarki rolnej, np.
- uprawiać i użytkować grunt rolny na odpowiednim poziomie kultury,
- wykonywać prace pielęgnacyjne,
- wykonywać konserwacje istniejących urządzeń wodno-melioracyjnych,
- nie niszczyć i nie wycinać drzew i krzewów, chyba że za zgodą wydzierżawiającego,
- nie wznosić budynków i budowli bez zgody.
Po zakończeniu dzierżawy, należy bowiem oddać ziemię w stanie niepogorszonym, wolnym od naniesień.
Przeczytaj także: Dodatkowa praca: jakie umowy rolnik może podpisać, aby pozostać w KRUS?
Jakie jeszcze zapisy mogą pojawić się w umowie?
Przykładowe paragrafy w umowie dzierżawy:
Można zaznaczyć punkt mówiący o tym, że wydzierżawiającemu przysługuje prawo wcześniejszego rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, jeśli dzierżawca nie opłaca czynszu, naruszy postanowienia umowy, czy nie prowadzi racjonalnej gospodarki rolnej. Ważne są także inne zapisy regulujące rozwiązanie umowy, np. że umowa wygasa w wyniku śmierci dzierżawcy.
Dobrze jest także zaznaczyć klauzule dotyczące wypadków losowych czy kataklizmów, np. pogodowych – jak susza, powódź, grad, pożar itp., które to obciążają wyłącznie dzierżawcę.
Ważne są również zapisy o zobowiązaniach dzierżawcy w kontekście przestrzegania na wydzierżawionym gruncie i przyległych do niego terenów przepisów: przeciwpożarowych obowiązujących w Lasach Państwowych, o szkodnictwie leśnym i polnym, ustawy o ochronie przyrody, czy ustawy o odpadach.
Czy dzierżawcy przysługuje prawo pierwokupu?
W przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy jej dzierżawcy, jeżeli:
- umowa dzierżawy została zawarta w formie pisemnej i ma datę pewną oraz była wykonywana co najmniej przez 3 lata, licząc od tej daty, oraz
- nabywana nieruchomość rolna wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy.
Umowa dzierżawy a protokół zdawczo‑odbiorczy
Protokół zdawczo-odbiorczy i mapa działki co prawda nie są niezbędne w czasie podpisywania umowy dzierżawy, ale na pewno ułatwią rozwiązywanie ewentualnych sporów. Określenie stanu nieruchomości rolnej nie tylko pomaga w późniejszym egzekwowaniu praw przez dzierżawiącego, ale także pokazuje dzierżawcy, z jakimi gruntami ma do czynienia.
Źródło: Kodeks cywliny, KOWR
fot. envato elements
