Warunki są jednak jasno określone, a ich niedopełnienie może oznaczać obowiązkowe przejście do ZUS. Wyjaśniamy, kiedy rolnik ma prawo dalej korzystać z ubezpieczenia rolniczego, jakie formalności musi spełnić i kto – mimo prowadzenia działalności – zachowa status rolnika w KRUS.
Rolnik i działalność gospodarcza – kiedy można zostać w KRUS?
Zasady łączenia prowadzenia gospodarstwa rolnego i firmy reguluje ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników. Rolnik może zachować prawo do KRUS, jeśli spełnia jednocześnie kilka podstawowych warunków:
- minimum 3 lata nieprzerwanego ubezpieczenia w KRUS w pełnym zakresie, z mocy ustawy,
- nadal prowadzi gospodarstwo o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny,
- złoży oświadczenie o kontynuowaniu ubezpieczenia w ciągu 14 dni od rozpoczęcia działalności gospodarczej lub współpracy przy niej,
- nie pracuje na etacie ani w służbach mundurowych,
- nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty,
- nie przekroczył tzw. kwoty granicznej podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy.
Kwota graniczna jest aktualizowana co roku przez MRiRW i publikowana w Monitorze Polskim. Kwota graniczna za 2025 rok wynosi 4576 zł.
Kto podlega ubezpieczeniu rolniczemu?
Obowiązkowo w KRUS ubezpieczeni są:
- rolnicy prowadzący gospodarstwa powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny,
- domownicy, o ile nie należą do ZUS z innego tytułu.
Rolnik może złożyć oświadczenie o kontynuacji ubezpieczenia KRUS bezpośrednio przez wniosek CEIDG, co jest równoznaczne ze zgłoszeniem do Kasy.
Kiedy zmiana w firmie oznacza nowe formalności?
Za rozpoczęcie działalności gospodarczej uznaje się również:
- wznowienie wcześniej zawieszonej działalności,
- zmianę rodzaju lub PKD firmy.
W takich sytuacjach rolnik musi ponownie złożyć oświadczenie o kontynuowaniu ubezpieczenia i o nieprzekroczeniu kwoty granicznej.
Jakie składki płaci rolnik prowadzący firmę?
Rolnik-przedsiębiorca opłaca:
- podwójną składkę emerytalno-rentową,
- standardową składkę wypadkową, chorobową i macierzyńską.
Składki płatne są kwartalnie – do końca pierwszego miesiąca danego kwartału (31.01, 30.04, 31.07, 31.10).
Obowiązki wobec KRUS po zakończeniu roku
Do 31 maja każdego roku rolnik prowadzący firmę musi dostarczyć do KRUS zaświadczenie z urzędu skarbowego lub oświadczenie o nieprzekroczeniu kwoty granicznej podatku dochodowego. Zaniedbanie obowiązków lub przekroczenie terminów oznacza utratę prawa do KRUS i konieczność przejścia do ZUS.
W jakich sytuacjach nie można pozostać w KRUS?
Rolnik straci prawo do ubezpieczenia rolniczego, jeżeli:
- zostanie wspólnikiem spółek osobowych (jawnej, partnerskiej, komandytowej) lub jednoosobowej spółki z o.o.,
- wykonuje wolny zawód jako jedyną działalność (np. księgowy, adwokat, broker ubezpieczeniowy), jego działalność jest opodatkowana ryczałtem i nie zatrudnia osób wykonujących czynności zawodowe.
Dla zobrazowania na stronie rządowej podany jest taki przykład: księgowy prowadzący działalność gospodarczą nie spełnia warunków do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w KRUS, gdy jego działalność jest opodatkowana na podstawie przepisów ustawy o ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne i nie zatrudnia on innych księgowych.
Kto jest osobą współpracującą?
Prawo do pozostania w KRUS mają również osoby współpracujące przy działalności. Jest to m.in.
- małżonek,
- dzieci,
- rodzice,
- ojczym, macocha,
- osoby przysposabiające.
Trzeba jednak pozostawać we wspólnym gospodarstwie domowym i faktycznie współpracować przy działalności.
Źródło: biznes.gov.pl
Fot. Archiwum redakcji
