Szybki test zawartości wapnia w glebie bez udziału laboratorium

Badanie zawartości węglanu wapnia w glebie za pomocą 10-procentowego kwasu solnego

Podstawowe badanie próbek gleby daje nam wiedzę o pH mierzonym w 1-molowym KCl. Nie jest to jednak jednoznaczne z zawartością wapnia. I chociaż badanie na ten kation, to niewielki wydatek – od kilku do kilkunastu złotych na próbkę, to trzeba czekać na wyniki. Co zrobić, gdy od razu chcemy zorientować się, ile węglanu wapnia mamy w glebie?

Galeria

Oznaczanie zawartości węglanu wapnia

Jest stara, sprawdzona metoda oznaczania zawartości węglanu wapnia w glebie. Nie jest to metoda precyzyjna, ale na szybkie potrzeby rolnicze pozwala zorientować się, czy wapń jest w glebie. Metoda ta wykorzystuje prostą reakcję chemiczną polegającą na wytwarzaniu dwutlenku węgla w wyniku poddania działaniu węglanu wapnia działaniu kwasu solnego:

CaCO₃ + 2HCl -> CaCl₂+ H₂O + CO₂

To właśnie wytwarzający się w wyniku reakcji dwutlenek węgla (CO₂) jest wskaźnikiem pozwalającym ocenić zawartość węglanu wapnia w glebie.

Newsy i porady dla ekspertów

Newsletter top agrar Polska

Zapisz się

Jest to gaz szybko ulatniający się z gleby. Podczas ulatniania przenika przez agregaty glebowe i wraz z zawartą w glebie oraz wywarzaną w wyniku reakcji wodą powoduje jej burzenie, co uwidacznia się pienieniem i syczeniem. Jeżeli węglanu wapnia jest mało w glebie, to burzenie jest słabe lub często nawet niezauważalne. Jeśli jest dużo węglanu, to reakcja jest intensywna. Doświadczalnie określono poziomu zawartości węglanu wapnia i intensywność reakcji. Dotyczą one roztworu HCl w stężeniu 10%:

Zobacz także: Kto już posiał, a kto jeszcze sieje kukurydzę? Jak przebiegają zasiewy u rolników na Opolszczyźnie?

Jak przeprowadzić badanie?

Pobieramy próbkę gleby z badanej głębności lub poziomu.
Gleba powinna być lekko wilgotna, nigdy sucha.
Mieszamy próbki pojedyncze, aby uzyskać reprezentatywną próbkę badawczą.
Przesiewamy ją przez grube sito, aby ujednolicić glebę.
Wsypujemy próbkę na płaskie naczynie, np. talerzyk, kuwetę czy szalkę.
Nabieramy 10% kwas solny (do kupienia w Internecie lub sklepach chemicznych) w pipetę lub kroplomierz.
Skrapiamy glebę na naczyniu 2–3 kroplami kwasu solnego.
Po kilku sekundach od skroplenia obserwujemy i nasłuchujemy reakcję.
Wynik zależy od jej intensywności:

brak burzenia – do 0,5% CaCO₃ w glebie – gleba nie zawiera wapnia;
słabe, nieutrzymujące się dłużej niż kilka sekund szeleszczenie bez widocznego powstawania bąbelków – 0,5–2% CaCO₃ – niska zawartość wapnia;
wyraźne burzenie z wytwarzaniem bąbelków, ale nie utrzymujące się dłużej, po podaniu dodatkowej kropli kwasu w to samo miejsce mniej intensywne lub brak – 2–5% CaCO₃ – umiarkowana zawartość wapnia;
silne, długo utrzymujące się burzenie, wzmagane podaniem dodatkowej kropli kwasu solnego w to samo miejsce – ponad 5% CaCO₃ – wysoka zawartość wapnia.