Wpływ roślin uprawnych na ryzyko erozji gleby

Aerial View Autumn Empty Field With Windbreaks Landscape. Top View Of Clean Field. Drone View Bird‘s Eye View. A Windbreak Or Shelterbelt Is A Planting Usually To Protect Soil From Erosion.

Erozja, czyli proces niszczenia wierzchniej warstwy terenu uważany jest przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) za jedno z największych zagrożeń dla gleby. Z jednej strony prowadzi właśnie do utraty wierzchniej warstwy gleby, ale może powodować także zanieczyszczenia wody, czy uszkodzenia budynków. W Szwajcarii przeprowadzono badania wpływu różnych roślin uprawnych na erozję terenu.

Wskaźniki do obliczania erozji gleby

Bezpośrednie zmierzenie erozji jest trudne do osiągnięcia, opracowano więc różne wskaźniki. Jednym z nich, który jest najbardziej złożony, ale i najbardziej wrażliwy to współczynnik pokrycia terenu i uprawy roli – współczynnik C.

Opisuje on w jaki sposób praktyki rolnicze, takie jak płodozmian, uprawa wpływają na erozję. Wartość określone od 0 do 1. 0 oznacza największą ochronę przed erozją, natomiast 1 – największe ryzyko wystąpienia erozji.

Badania przeprowadzono w Szwajcarii, a monitoring rolno-środowiskowy Federalnego Urzędu ds. Rolnictwa FOAG i Agroscope od 2009 roku gromadzi i ocenia odpowiednie dane dla równych wskaźników, w tym dla wyżej wspomnianego współczynnika C. Badanie objęło sieć 290 gospodarstw rolnych.

Współczynnik C na lata od 2009 do 2019 obliczono dla 33 078 gruntów ornych dla sekwencji upraw przedplonowych i głównych. Brano pod uwagę:

region,
występowanie dolin i wzniesień,
a także 8 różnych wariantów użytkowania ziemią,
4 metody uprawy roli
oraz trzy współczynniki korygujące dla niektórych kombinacji upraw specyficznych dla danego gospodarstwa.

Posiadając tak obszerny zestaw danych, można było określić współczynnik C, dla wszystkich roślin uprawnych na terenie Szwajcarii.

Jakie rośliny wykazały najwyższe średnie wartości dla współczynnika C?

Na podstawie zestawu danych określono średnie współczynniki C:

warzywa gruntowe – 0,357,
ziemniaki – 0,241,
sztuczna łąka – 0,024.

Powiązano mapę czynnika C z istniejącą już mapą potencjalnego ryzyka erozji w Szwajcarii. Obliczona średnia wykazała, że erozja gleby na rok to wartość około 0,81 t na hektar. W przypadku wszystkich gruntów ornych w Szwajcarii całkowite usunięcie, niszczenie wierzchniej warstwy gleby to około 314 000 ton w roku 2020. Dopuszczalny limit usuwania gleby wynosi od 2 do 4 t/ha/rok.

Zobacz także: Międzyplony - korzyści i zasady zmianowania

Bernat Patrycja
Źródło: agrarforschungschweiz.ch
foto: envato.elements