Ilu mamy dziś rolników? To zależy od definicji
W Polsce przyjęło się mówić o milionach rolników. Tymczasem, jak pokazują dane, z gospodarstwa rolnego utrzymuje się zaledwie ok. 388 tys. rodzin. Reszta ma ziemię, ale niekoniecznie na niej pracuje.
Zobacz też: Większość mieszkańców polskiej wsi już nie utrzymuje się z rolnictwa
- Ze spisu rolnego, który był w 2020 roku, wiemy, że mamy na wsi 5,5 miliona gospodarstw domowych. Z tych 5,5 miliona gospodarstw domowych 2,5 miliona to są te gospodarstwa, które mają ziemię. Ale to nie znaczy, że z niej się utrzymują. Utrzymuje się z jakiejkolwiek pracy w rolnictwie około 1,2 miliona. To by się zgadzało z tymi beneficjentami płatności bezpośrednich. (…) Natomiast wśród tej ludności, która ma ziemię, czyli tych 2,5 miliona, tylko 388 tysięcy gospodarstw domowych czerpie ponad 50% dochodu z gospodarstwa rolnego. Czyli byłoby to blisko tych 400 tysięcy – tłumaczy prof. Monika Stanny, dyrektor Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, w rozmowie z dyrektorem wydawniczym Grupy AHM Karolem Bujoczkiem.
Zdaniem profesora zmiany demograficzne – choć często postrzegane jako zagrożenie – mogą wzmocnić sektor rolny. Osoby posiadające kilka hektarów coraz częściej będą wycofywać się z użytkowania ziemi. To otwiera pole dla gospodarstw rozwojowych.
Dopłaty zatrzymują ziemię w rękach nieaktywnych rolników?
Choć naturalna presja demograficzna mogłaby przyspieszyć konsolidację gruntów, w Polsce ten proces przebiega wolno.
- Będziemy odchodzili od zajmowania się rolnictwem, bo będzie ono dla nas po prostu nieopłacalne. (…) Ale to się nie dzieje, dlatego że mamy jeszcze dużo benefitów, które przytrzymują tą ludność, która nie jest rolnicza, która nawet nie jest związana z rolnictwem. (…) KRUS, ubezpieczenie społeczne, płatności bezpośrednie. Nie trzeba przecież wykazać, że się jest aktywnym rolnikiem, żeby otrzymać płatność obszarową. Paradoksalnie te przemiany demograficzne na wsi mogą wesprzeć sektor rolny pod względem jego wzmocnienia, profesjonalizacji, poprawy konkurencyjności – mówi prof. Stanny.
Wieś się starzeje – potrzebujemy nowego podejścia do polityki ludnościowej
Z danych PAN wynika, że w Polsce przyspiesza proces starzenia się ludności – szczególnie na obszarach wiejskich. I to nie tylko we wschodniej części kraju. Według Moniki Stanny najbardziej niepokojące tempo starzenia obserwujemy dziś w Polsce zachodniej. To efekt migracji młodzieży oraz niewyrównanych skutków transformacji gospodarczej w byłych regionach PGR-owskich.
Sposobem na zatrzymanie degradacji obszarów wiejskich nie jest jednak walka z demografią, lecz inteligentne łączenie usług, większa współpraca między samorządami i nowoczesne podejście do jakości życia.
Całą rozmowę z prof. Moniką Stanny obejrzysz na naszym kanale YouTube. Dowiesz się więcej o przyszłości małych gospodarstw, migracjach wewnętrznych i przemianach społecznych na wsi.
