Strategia pozostaje aktualna – mimo opóźnień
Mimo trudności z monitorowaniem i opóźnionym wdrażaniem części działań, Komisja Europejska nie rezygnuje z realizacji strategii bioróżnorodności do 2030 r. Najnowszy raport unijnych instytucji potwierdza: cele są utrzymane, a nowe przepisy – w tym rozporządzenie o odbudowie zasobów przyrodniczych – zostaną wdrożone w nadchodzących latach.
Komisja Europejska zaprezentowała w maju 2025 r. pierwszą pełną ocenę postępów we wdrażaniu Strategii na rzecz różnorodności biologicznej do 2030 r. (EU Biodiversity Strategy). Dokument przygotowany przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) oraz Europejską Agencję Środowiska (EEA) pokazuje, że działania są realizowane, choć tempo ich wdrażania musi wzrosnąć.
Z 104 zaplanowanych działań połowa została ukończona, kolejne są w toku, a jedynie 10 sklasyfikowano jako opóźnione. Jak podkreślono w raporcie, strategia zachowuje aktualność jako część Europejskiego Zielonego Ładu.
Komisja jest zdeterminowana, by osiągnąć cele
– Chociaż wciąż jest wiele do zrobienia, postępy poczynione do tej pory są powodem do optymizmu. Fakt, że prawie połowa działań została ukończona, a pozostała połowa jest w większości w toku, pokazuje wyraźne zaangażowanie w działanie. Sprawozdanie to podkreśla również znaczenie przyspieszenia wysiłków na rzecz osiągnięcia ambitnych celów UE na rok 2030. – wskazała Alessandra Zampieri, dyrektor Dyrekcji ds. Zrównoważonych Zasobów w Komisji Europejskiej.
– Komisja i państwa członkowskie są zdeterminowane, by osiągnąć cele na 2030 r. i tym samym wywiązać się z naszych globalnych zobowiązań – dodał Humberto Delgado Rosa, dyrektor ds. różnorodności biologicznej w Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska KE.
Rozporządzenie o odbudowie zasobów przyrodniczych do 2030 r.
Kluczowym elementem strategii jest przyjęte w 2024 r. rozporządzenie o odbudowie zasobów przyrodniczych (Nature Restoration Regulation), wcześniej znane jako „Nature Restoration Law”. Dokument ten po raz pierwszy wprowadza prawnie wiążące cele odbudowy przyrody w państwach członkowskich UE.
Rozporządzenie zobowiązuje kraje UE m.in. do:
- odbudowy terenów podmokłych, torfowisk, lasów, użytków zielonych i ekosystemów morskich,
- poprawy łączności siedlisk przyrodniczych,
- zwiększenia różnorodności krajobrazu rolniczego,
- przywracania ekosystemów zdolnych do pochłaniania dwutlenku węgla.
Zgodnie z harmonogramem przedstawionym w raporcie, rozporządzenie ma być w pełni wdrożone do 2030 r. – włącznie z przepisami sektorowymi dotyczącymi rolnictwa i leśnictwa.
Rolnictwo w centrum uwagi – także w danych
Spośród 29 celów strategii, Komisja była w stanie ocenić perspektywy osiągnięcia 13. Żaden z nich nie jest obecnie na „dobrej drodze” do realizacji, ale w przypadku dziewięciu cele te można jeszcze zrealizować, jeśli działania przyspieszą. Wśród nich znajdują się bezpośrednio związane z rolnictwem:
- zwiększenie udziału rolnictwa ekologicznego,
- ograniczenie stosowania pestycydów,
- ograniczenie strat składników odżywczych w glebie.
Z kolei negatywne prognozy dotyczą celów, które bezpośrednio oddziałują na sektor: poprawy statusu ochrony gatunków, zatrzymania spadku liczby zapylaczy oraz odtworzenia siedlisk rolniczych i krajobrazów o dużej różnorodności.
Podsumowanie: cele utrzymane, działania muszą przyspieszyć
– Strategia UE opiera się na uznaniu, że różnorodność biologiczna to tkanka życia na Ziemi. Jej celem jest wprowadzenie przyrody na ścieżkę odnowy do roku 2030, a tym samym realizacja globalnych zobowiązań UE – przypomniał Humberto Delgado Rosa.
Komisja podkreśla, że strategia bioróżnorodności do 2030 r. nadal obowiązuje. Główne cele nie zostały skorygowane ani wycofane, a kluczowe przepisy – jak Nature Restoration Regulation – mają być wprowadzone zgodnie z planem.
W najbliższych latach największym wyzwaniem będzie przyspieszenie wdrażania działań w terenie oraz wypełnienie luki danych, szczególnie w zakresie wpływu działalności rolniczej na stan przyrody. Dla rolników oznacza to konieczność śledzenia zmian legislacyjnych i dostosowywania praktyk do nowych ram środowiskowych UE.
