Kwoty dochodu zmniejszające emerytury i renty rolnicze w 2023 r.

Nowe kwoty zmniejszające lub zawieszające świadczenia KRUS

Od 1 marca 2023 r. w związku ze zmianą przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale 2022 r., które wyniosło 6733,49 zł uległy zmianie dopuszczalne kwoty dodatkowych przychodów decydujące o zmniejszeniu lub zawieszeniu emerytur i rent, które wynoszą:

• 70% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego – 4713,50 zł (przychody do tej kwoty nie powodują żadnych zmniejszeń części uzupełniających emerytur i rent),
• 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – 8753,60 zł (przychody przekraczające tę kwotę powodują zawieszenie części uzupełniającej emerytury/renty w całości).

Powyższe zasady zawieszania lub zmniejszania dotyczą tzw. wcześniejszych emerytur rolniczych, okresowych emerytur rolniczych i rent rolniczych z tytułu niezdolności do pracy oraz rent rodzinnych. Osoby, które mają prawo do emerytury rolniczej i osiągnęły powszechny wiek emerytalny (60 lat kobieta i 65 lat mężczyzna) mogą zarabiać bez ograniczeń.

Waloryzacja rent i emerytur rolniczych

Przyznane przed 1 marca 2023 r. emerytury i renty rolnicze KRUS zwaloryzuje, czyli podwyższy od 1 marca 2023 r. Tegoroczna waloryzacja będzie wyższa niż w roku ubiegłym. Waloryzacja emerytur i rent będzie kwotowo-procentowa. Oznacza to, że najniższe świadczenia zostaną podwyższone o kwotę 250 zł. Dodatki przysługujące do emerytur i rent zostaną podwyższone wskaźnikiem waloryzacji, wynoszącym 114,8%. Od 1 marca 2023 r. zmienione zostały zasady waloryzacji emerytur i rent rolniczych.

Zgodnie z art. 1, pkt. 3 ustawy z 13.01.2023 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (w dniu zamknięcia tego numeru nie było jeszcze podpisu prezydenta RP), oddziały regionalne KRUS podwyższą wypłacane na dzień 28.02.2023 r. świadczenia emerytalno-rentowe, mnożąc kwotę emerytury podstawowej, która od 1 marca 2023 r. wynosi 1429,60 zł brutto (90% najniższej emerytury określonej w przepisach emerytalnych, tj. 1588,44 zł) przez indywidualny wskaźnik wymiaru każdego ze świadczeń emerytalno-rentowych.

Jeżeli w wyniku waloryzacji okaże się, że świadczenie jest niższe od kwoty najniższej emerytury, określonej w przepisach emerytalnych (tj. od kwoty wynoszącej od 1 marca 2023 r. 1588,44 brutto), KRUS podwyższy je do tej sumy.

Ponadto waloryzacji podlegają m.in.:

• rodzicielskie świadczenia uzupełniające przyznane na podstawie ustawy z 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (t.j. DzU z 2022 r., poz. 1051 ze zm.) od 1 marca 2023 r. przysługują w kwocie najniższej emerytury określonej w przepisach emerytalnych, tj. 1588,44 zł;
• okresowe emerytury rolnicze przyznane na podstawie art. 15 ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2012 r., poz. 637 ze zm.) od 1 marca 2023 r. przysługują w kwocie najniższej emerytury, tj. 1588,44 zł;
• świadczenie wyrównawcze dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych (DzU z 2020 r., poz. 319 ze zm.) podlega ponownemu obliczeniu z urzędu, w taki sposób, aby łączna kwota emerytury/renty rolniczej wraz ze świadczeniem wyrównawczym nie przekraczała kwoty 3046,29 zł miesięcznie.

Nowa wysokość dodatków

W związku z waloryzacją od 1 marca 2023 r. uległy podwyższeniu kwoty dodatków przysługujących do emerytur i rent, które wynoszą:

• dodatek pielęgnacyjny przysługujący z tytułu osiągnięcia 75 lat życia lub orzeczenia niezdolności do samodzielnej egzystencji, dodatek kombatancki, za tajne nauczanie – 294,39 zł;
• dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego – 441,59 zł;
• dodatek kompensacyjny – 44,16 zł;
• dod. dla sieroty zupełnej – 553,30 zł;
• ryczałt energetyczny – 255,17 zł.
• Ponadto osobom, które ukończyły 100 lat życia po dniu 28.02.2023 r., przysługuje dodatek 5540,25 zł.

Dodatek ten jest wypłacany niezależnie od pobieranej emerytury rolniczej, renty rolniczej lub renty rodzinnej rolniczej po potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast wysokość dodatku dla osób, które ukończyły 100 lat do dnia 28 lutego 2023 r., nie ulega zmianie i wynosi nadal 4944,79 zł.

Bez zmiany wysokości:

• zasiłek chorobowy – za każdy dzień czasowej niezdolności do pracy, trwającej nieprzerwanie co najmniej 30 dni wynosi 20 zł;
• jednorazowe odszkodowanie za 1% uszczerbku na zdrowiu wynosi 1033 zł;
• zasiłek chorobowy z tytułu COVID-19 – za każdy dzień niezdolności do pracy wynosi 30 zł, nie dłużej niż przez 14 dni;
• zasiłek pogrzebowy – 4000 zł;
• zasiłek macierzyński – wynosi 1000 zł miesięcznie.

Renta socjalna i rodzinna KRUS

Od 1 marca 2023 r. wysokość renty socjalnej wynosi 1588,44 zł brutto miesięcznie. W przypadku zbiegu renty socjalnej z rentą rodzinną rolniczą, kwotę renty socjalnej obniża się od 1 marca 2023 r. tak, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 3176,88 zł. Obniżona renta socjalna nie może być niższa od kwoty 158,84 zł. Jeśli kwota renty rodzinnej przekroczy od 1 marca 2023 r. 3176,88 zł, wówczas renta socjalna nie przysługuje.

Kwota emerytury i renty wolna od potrąceń i egzekucji od 1 marca 2023 r. wynosi:

• 681,97 zł przy potrącaniu:
  • sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi;
  • należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego;
• 1125,26 zł przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie innych należności niż świadczenia alimentacyjne wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi;
• 900,22 zł przy potrącaniu:
  • świadczeń wypłacanych w kwocie zaliczkowej oraz rozliczeń wypłaconych za okres, za który przysługuje prawo do wypłaty świadczenia wyższego lub wybranego przez zainteresowanego;
  • kwot nienależnie pobranych: emerytur, rent i innych świadczeń;
• 272,78 zł przy potrącaniu należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-wychowawczych lub pielęgnacyjno-opiekuńczych – na wniosek dyrektorów tych placówek.

Terminy waloryzacji

KRUS przeprowadzi waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych w marcu 2023 r. (w marcowych terminach płatności) i wyśle do każdego emeryta decyzję o nowej kwocie świadczenia.

Świadczeniobiorcom, którym KRUS wypłaca rentę z góry raz na kwartał, KRUS wypłaci zwaloryzowane świadczenia w kwietniowych terminach płatności wraz z wyrównaniem za marzec 2023 r.

Które świadczenia nie są podwyższone do najniższej?

Do 1588,44 zł brutto nie zostaną podwyższone przez KRUS:

• emerytury rolnicze tzw. wcześniejsze (art. 19, ust. 2 ustawy z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników),
• świadczenia, których wypłata części uzupełniającej została zawieszona w związku z prowadzeniem działalności rolniczej (stosownie do art. 28 ww. ustawy) lub osiąganiem przychodów z tytułu zatrudnienia (art. 34 ww. ustawy),
• emerytury lub renty rolnicze z ubezpieczenia, pobierane w zbiegu z emeryturą lub rentą z innego ubezpieczenia społecznego, jeżeli suma tych świadczeń przekracza kwotę najniższej emerytury określonej w przepisach (dot. to również pobierania jednocześnie emerytur z ZUS i KRUS).

Ewa Jaworska-Spicak 
fot. Sierszeńska