Czad – niewidzialne zagrożenie w domu i oborze
Tlenek węgla, potocznie nazywany czadem, jest bezwonny, bezbarwny i pozbawiony smaku. Wdychany nawet w niewielkich ilościach szybko przenika do krwiobiegu, ograniczając dopływ tlenu do narządów. Przy wysokim stężeniu może prowadzić do utraty przytomności i śmierci w bardzo krótkim czasie.
Statystyki niepokoją także rolników
W 2025 roku Straż Pożarna odnotowała tysiące interwencji, z których znaczną część stanowiły pożary oraz miejscowe zagrożenia. W sezonie grzewczym dotyczyły przede wszystkim zatruć tlenkiem węgla (czadem), skutkujących licznymi podtruciami i ofiarami śmiertelnymi. – Od 1 października do 21 listopada 2025 r. strażacy odnotowali 3 545 pożarów w budynkach mieszkalnych. W ich wyniku rannych zostało 279 osób, a 52 zginęły. Odnotowano także 546 interwencji związanych z emisją tlenku węgla. Podtrutych zostało 201 osób, a 13 straciło życie. Dodatkowo ponad tysiąc razy doszło do pożarów sadzy w przewodach kominowych. Najczęstsze przyczyny zagrożeń to błędy w użytkowaniu urządzeń grzewczych, niedrożne kominy, niesprawna wentylacja oraz przeciążone instalacje elektryczne – czytamy na stronie Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Gołdapi.
Zobacz także: Czujniki dymu i czadu w gospodarstwie – mały koszt, duże bezpieczeństwo. Dlaczego rolnicy powinni w nie inwestować?
Skąd bierze się tlenek węgla?
Czad powstaje podczas niepełnego spalania paliw takich jak drewno, węgiel, gaz, olej opałowy czy benzyna. Najczęstsze przyczyny to:
- brak dopływu świeżego powietrza do pieca lub kotła,
- niedrożne lub zaniedbane przewody kominowe,
- źle wyregulowane lub zużyte palniki,
- zbyt szczelnie zamknięte okna i drzwi w sezonie zimowym,
- nieprawidłowa eksploatacja pieców i kuchni węglowych.
Szczególnie niebezpieczne są stare instalacje grzewcze oraz prowizoryczne rozwiązania stosowane w budynkach gospodarczych.
Jak zmniejszyć ryzyko zatrucia?
Strażacy i specjaliści przypominają o kilku podstawowych zasadach bezpieczeństwa:
- zapewnienie sprawnej wentylacji pomieszczeń,
- regularne przeglądy kominów i instalacji wentylacyjnych,
- utrzymywanie drożności kratek nawiewnych i wywiewnych,
- okresowa kontrola stanu technicznego pieców i kotłów przez uprawnionych fachowców,
- montaż czujników tlenku węgla w domach i budynkach, gdzie znajdują się urządzenia grzewcze.
Zatrucie czadem i objawy, których nie wolno lekceważyć
Ból głowy, zawroty, nudności, duszności czy ogólne osłabienie mogą być pierwszym sygnałem zatrucia czadem. W takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, opuścić je i skontaktować się z lekarzem lub służbami ratunkowymi.
Sezon grzewczy to czas wzmożonej pracy w gospodarstwach, ale także okres zwiększonego ryzyka. Regularne kontrole i proste środki ostrożności mogą uratować zdrowie i życie – ludzi oraz zwierząt.
Źródło: KRUS, Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Gołdapi
fot. Canva
