Jak uprawą gleby pomóc korzeniom?

Uprawa gleby ma stworzyć jak najbardziej idealne warunki dla rozwoju systemu korzeniowego roślin. Jakie błędy popełniamy? Jak ich uniknąć lub naprawić?
Co by było, gdybyśmy zrezygnowali z uprawy roli? Widać to na przykład na trwałych użytkach zielonych: znajdziemy tam niemal idealną przestrzeń dla korzeni. Wieloletnie procesy tworzenia się korzeni ustabilizowały warstwę orną i połączyły ją z warstwą podorną. Stale rosnące nowe korzenie i obumierające starsze korzenie uwalniają różnego rodzaju wydzieliny i pozostawiają stabilne pory. Dzięki temu przez cały okres wegetacyjny możliwa jest intensywna i niezakłócona aktywność mikrobiologiczna. Jest jednak pewien haczyk: w glebie użytków zielonych przestrzeń przerośnięta korzeniami jest ograniczona do górnej warstwy 10–20 cm. Warstwa orna może natomiast sięgać na 30 cm i więcej w głąb – w zależności od głębokości uprawy. To powoduje, że przy tej samej jakości i rodzaju gleby, w przypadku suszy użytek zielony "wypala się" szybciej, niż sąsiadujące z nim pole uprawne.
Zazwyczaj nie można się obejść bez uprawy roli. Zwłaszcza w przypadku upraw jednorocznych, które zbieramy w stanie dojrzałym lub obumarłym, a następnie ponownie wysiewamy. W związku z tym konieczne jest przetworzenie powstałych resztek pożniwnych. Zwięzła i często wysuszona gleba, przerośnięta korzeniami, musi zostać przygotowana do sprawnego przyjmowania i przechowywania wody oraz składników pokarmowych dla rośliny następczej. Przejazdy i maszyny powodują ubijanie i zagęszczanie gleby, która następnie przez odpowiednią jej uprawę musi zostać spulchniona, a później ponownie zagęszczona. Jest to proces powtarzalny.
Po co uprawiamy glebę?
Korzenie różnych roślin mają przy tym różne wymagania co do głębokości i intensywności uprawy gleby. Oznacza to, że uprawa roli ma następujące cele:
- wymieszanie reszek pożniwnych, ale także składników pokarmowych;
- spulchnianie zagęszczonych warstw gleby, a więc pogłębianie przestrzeni dla korzeni w celu umożliwienia wchłaniania wody przez glebę;
- rozdrabnianie większych brył gleby, a tym samym tworzenie dostatecznej ilości agregatów glebowych niezbędnych do kiełkowania i tworzenia się korzeni;
- niszczenie wolnych przestrzeni i zagęszczanie gleby dla zapewnienia wzrostu korzeni i podsiąku kapilarnego, dodatkowo ogranicza to możliwość przedostawania się szkodników, takich jak gryzonie czy biegaczowate;
- zapobieganie przemieszczaniu się drobnej frakcji gleby (części ilaste, drobny pył) i składników pokarmowych poprzez uprawę odwracającą glebę, a także poprawa przewietrzania gleby oraz wspomaganie wchłaniania i odprowadzania wody.
.png)
Jeśli chcesz się dowiedzieć, jak osiągnąć optymalny stan gleby dla roślin, bo w dzisiejszych realiach, w jakich musimy prowadzić uprawę roli, potrzeba czegoś więcej niż tylko standardowych zabiegów, warto przeczytać artykuł w najnowszym numerze top agrar 6/2021 na str. 70.