Naturalna zasobność gleby w fosfor
Pomimo tego, że gleby w Polsce teoretycznie zawierają znaczne ilości fosforu (ok. 1500–2500 kg/ha), to jego dostępność dla roślin jest bardzo ograniczona. Dlaczego więc, pomimo tak wysokich zawartości i regularnego nawożenia, poziom dostępnego fosforu jest wciąż niewielki? Dzieje się tak, ponieważ fosfor w glebie bardzo łatwo i szybko ulega uwstecznieniu do form niedostępnych, stanowiących tzw. pulę zapasową. Tylko 2–5% fosforu w glebie jest dostępne dla roślin, a zaledwie 1% w formie łatwo przyswajalnej.
Rośliny pobierają jedynie fosfor w postaci jonów ortofosforanowych H2PO4– (głównie) oraz HPO42–, jako jedyne źródło odżywiania. Przy czym jony te najliczniej występują przede wszystkim w wąskim zakresie odczynu pH gleby pomiędzy 6,4–6,9. Natomiast wszelkie odchylenia skutkują czasowym uwstecznieniem fosforu do form niedostępnych dla roślin. Najczęściej spotyka się związki fosforu w połączeniu z wapniem, magnezem. Poza odczynem zawartość przyswajalnego fosforu zależy także od temperatury, uwilgotnienia oraz poziomu aktywności specyficznych mikroorganizmów glebowych.
Zatem w glebie występuje bardzo duże zróżnicowanie form fosforu. Tak jak wspomniano, obecne są tam niedostępne dla roślin sole wapnia i magnezu. Ich ilość w glebie jest bardzo duża, a co się z tym wiąże, ilość fosforu w formie niedostępnej dla roślin także. Jednak najważniejsze jest to, że niedostępne sole można z powrotem przekształcić do form przyswajalnych za pośrednictwem związków organicznych, pochodzących z aktywności mikroorganizmów.
Jaki udział w uwalnianiu fosforu glebowego mają bakterie?
Aplikacja odpowiednich szczepów bakterii do środowiska glebowego przyczynia się do efektywnego zarządzania zasobami fosforu i innych składników pokarmowych oraz optymalizuje ich dostępność dla roślin. Przykładem takich mikroorganizmów są wyselekcjonowane szczepy zawarte w produkcie Bakto ProFOS, które dzięki wytwarzanym metabolitom przekształcają fosfor zapasowy (niedostępne fosforany wapnia) do formy przyswajalnej dla roślin uprawnych.
Produkt Bakto ProFOS zawiera endospory bakterii glebowych z rodzaju Bacillus w najwyższej koncentracji ≥ 1 x 10⁹ jtk/ml. Mikroorganizmy te klasyfikuje się do grupy określanej mianem Phosphate Solubilizing Bacteria. Główną zasadą ich działania jest rozpuszczanie trudno rozpuszczalnych soli fosforanowych (najczęściej związków fosforu z wapnem, magnezem). W efekcie zwiększa się poziom mobilnych form fosforu, a jednocześnie rośnie dostępność wapnia odżywczego i magnezu, które mogą być bezpośrednio pobierane przez rośliny. Bardzo istotny jest fakt, że dzięki działaniu mikroorganizmów dostępność przyswajalnych form fosforu wzrasta w każdym cm³ gleby. Dzięki temu będzie on stale dostępny dla roślin, które pobierają go z odległości 1 mm od systemu korzeniowego.
Uwolnione związki fosforu i wapnia są wykorzystywane przez rośliny do poprawy ukorzenienia, a także bardziej efektywnego pobierania kluczowych składników i wody, co przekłada się na optymalny rozwój roślin oraz zwiększoną odporność na choroby i stres. Dobre odżywienie upraw znacząco podnosi ich potencjał plonotwórczy. Warto podkreślić, że produkt Bakto ProFOS odznacza się wysokim bezpieczeństwem stosowania, a jego aplikacja nie wiąże się z ryzykiem zaburzenia bioróżnorodności środowiska glebowego. Technologia endospor pozwala na łączenie go z większością środków ochrony roślin oraz nawozów nalistnych.
Wyniki prac naukowych przeprowadzonych w 2022 r. na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu wykazały, że aplikacja produktu Bakto ProFOS na glebach lekkich i średnich spowodowała wzrost ilości dostępnego fosforu o 4,42 mg/100 g gleby. Oznacza to, że w przeliczeniu na powierzchnię 1 hektara warstwy ornej, zawartość przyswajalnego fosforu wzrosła o 132 kg. W analizowanych próbkach wzrosły także poziomy dostępności wapnia o 190 kg, potasu o 106 kg i azotu azotanowego o 9 kg na hektar. Natomiast dwa lata później ta sama grupa naukowców przeprowadziła testy aplikacji preparatu Bakto ProFOS na glebach ciężkich. W efekcie otrzymano wzrost przyswajalnego fosforu w wysokości 5,35 mg/100 g gleby, co na glebie ciężkiej przekłada się na zwiększenie o 241 kg przyswajalnego fosforu w warstwie ornej na powierzchni 1 hektara. Dodatkowo odnotowano także przyrost 440 kg wapnia.
Warto dodać, że w celu potwierdzenia najwyższej jakości produkt Bakto ProFOS testowany jest również pod kątem wpływu na plonowanie upraw rolniczych, warzywniczych i sadowniczych. Badania te od lat prowadzone są przez państwowe, licencjonowane ośrodki doświadczalne na terenie całego kraju. Co istotne, podczas aplikacji Bakto ProFOS dawki nawozów fosforowo-potasowych są redukowane o połowę, aby oszacować, w jakim stopniu preparat kompensuje działanie nawozów mineralnych. Takie podejście wskazuje na możliwość realnych oszczędności w nawożeniu.
Dla przykładu badanie z 2024 r. prowadzone w SDDO Karżniczka (woj. pomorskie) w uprawie rzepaku ozimego wykazało, że aplikacja preparatu przyniosła wzrost o 1,21 t/ha nasion rzepaku – przy ograniczonej o 50% dawce nawozu NPK.
Nic więc dziwnego, że przy tak imponujących wynikach, produkt Bakto ProFOS zdobył prestiżową statuetkę Izydory w 2024 roku. Wyróżnienie to potwierdza uznanie nie tylko ze strony ekspertów branżowych, lecz także rolników, którzy oddali na niego swoje głosy.
