Wzmocnienie Inspekcji Weterynaryjnej i reforma ustawy nadzoru nad rzeźniami

Projekt ustawy jest realizacją zapowiedzi wzmocnienia nadzoru nad ubojem zwierząt rzeźnych oraz bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego składanych po wykryciu, na początku roku afery z nielegalnym ubojem bydła w jednej z mazowieckich rzeźni. Ówczesna sytuacja pokazała wiele mankamentów, które teraz rząd chce zlikwidować. 

W projekcie ustawy znalazły się następujące zmiany:  
• wyposażenia wszystkich rzeźni w obowiązkowy monitoring 
W związku z kosztami z tego obowiązku, będą wyłączone małe rzeźnie. Naruszenie tego obowiązku będzie podlegało sankcji w postaci kary administracyjnej. 
• prowadzenia ewidencji leczenia zwierząt gospodarskich w formie chronologicznie wypełnianej książki w miejsce dotychczasowego zbioru odrębnych dokumentów;
Obecne przepisy przewidują, że oryginały stron dokumentacji leczenia zwierząt są pozostawione przez lekarza weterynarii u rolnika, a kopia każdej strony pozostaje u lekarza weterynarii. Zdaniem MRiRW nie zabezpiecza to w pełni przed popełnianiem, również świadomie, błędów w prowadzeniu przez rolników ewidencji leczenia zwierząt. 

Biorąc pod uwagę doświadczenia zebrane w trakcie prowadzenia przez Inspekcję Weterynaryjną monitoringu wody przeznaczonej do pojenia zwierząt należy uznać, że wprowadzenie zmian jest konieczne. W trakcie prowadzenia monitoringu wody na obecność pozostałości antybiotyków Inspekcja stwierdzała wielokrotnie ich obecność w wodzie, natomiast posiadacz zwierząt gospodarskich nie posiadał dokumentacji potwierdzającej leczenie zwierząt i podawanie leków przez lekarza weterynarii. 

Brak takiej dokumentacji posiadacz zwierząt tłumaczył tym, że zwierzęta …nie chorują.  
Jednocześnie wyniki kontroli w zakładach leczniczych dla zwierząt (kontrole krzyżowe) wskazują, że leczący lekarze weterynarii nie pozostawiają dokumentacji bezpośrednio po leczeniu zwierząt. W wielu przypadkach przekazują dokumentację drogą pocztową lub podczas kolejnej wizyty. Częstą praktyką jest również nie pozostawianie dokumentacji w gospodarstwie, o czym świadczy brak podpisu hodowcy w kartach leczenia. Często również hodowca stwierdza zagubienie dokumentacji w całości lub pojedynczych kart.

Dlatego resort rolnictwa proponuje uzupełnienie dotychczasowych przepisów o regulacje dotyczące ewidencji leczenia zwierząt w postaci książkowej, która traktowana jako dokument ścisłego zarachowania, będzie przekazywana bezpłatnie posiadaczowi zwierząt gospodarskich przez powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce utrzymywania zwierząt. Książka zostanie również oznakowana numerem seryjnym, co ułatwi prowadzenie kontroli krzyżowych. 

Książki będą wydawane posiadaczom zwierząt gospodarskich od dnia 19 października 2020 r. Zakłada się, że okres ok. 10 tygodni pozostający do końca 2020 r. powinien być wystarczający do dystrybucji przez powiatowych lekarzy weterynarii 950 000 blankietów książek wśród posiadaczy zwierząt



• rozszerzenie nadzoru Inspekcji Weterynaryjnej nad obrotem i ilością stosowanych produktów leczniczych weterynaryjnych o nadzór w gospodarstwach, w których są utrzymywane zwierzęta;
Celem zmiany jest wyeliminowanie braku możliwości kontroli stosowania leków przez hodowców w gospodarstwie. Taki nadzór zostanie przeniesiony z wojewódzkich inspektoratów weterynarii do powiatowych lekarzy weterynarii, którzy otrzymają na takie działania dodatkowych 305 etatów. Jednocześnie do powiatów zostanie przekazany nadzór nad obrotem i ilością stosowanych produktów leczniczych weterynaryjnych również w odniesieniu do zakładów leczniczych dla zwierząt i przedsiębiorców prowadzących obrót detaliczny produktami leczniczymi weterynaryjnymi wydawanymi bez przepisu lekarza. 

• wprowadzenie szczegółowych zasad postępowania z paszportami i kolczykami identyfikacyjnymi zwierząt poddanych ubojowi, ubojowi z konieczności, zabitych lub padłych, w szczególności w zakresie określenia terminów i sposobów niszczenia albo unieważniania paszportów i kolczyków oraz przekazywania takich paszportów do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa;
Zmiany te utrudnią powtórne wykorzystywanie paszportów i kolczyków identyfikacyjnych bydła po uboju, zabiciu lub padnięciu zwierząt, które były zaopatrzone w te paszporty i kolczyki.

• umożliwienie Inspekcji Weterynaryjnej nakładania grzywien do 5 000 zł w postępowaniu mandatowym w sprawach o czyny określone w ustawie o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.
W celu zwiększenia efektywności i skuteczności działania Inspekcji Weterynaryjnej przewiduje się podwyższenie górnej granicy wysokości mandatów za popełnienie wykroczenia polegającego na naruszeniu przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Obecnie dopuszczalna wysokość takich mandatów to 500 zł. 

Częściowa etatyzacja wyznaczeń

Najwięcej kontrowersji i trudności w realizacji może napotkać pomysł wykorzystywania w większym stopniu do nadzoru nad ubojem zwierząt w rzeźni etatowych pracowników Inspekcji Weterynaryjnej w miejsce tzw. urzędowych lekarzy wyznaczonych do wykonywania czynności urzędowych w imieniu Inspekcji Weterynaryjnej. 

MRiRW chce tzw. wyznaczenia ograniczyć do niezbędnego minimum. Do tzw. etatyzacji wytypowano 136 rzeźni w kraju, na 801 działających w 2018 r. (17% podmiotów). Etatyzację założono w rzeźniach, w których w 2018 r. opłaty pobrane z tytułu badania zwierząt rzeźnych i mięsa wyniosły co najmniej 300 000 zł, a do nadzoru niezbędnych było co najmniej 4 lekarzy weterynarii. Dlatego z powodu reformy niezbędne będzie zatrudnienie 1122 lekarzy weterynarii oraz 748 pomocników, czyli łącznie 1870 etatów.