Choć część gospodarstw zakończyła już zbiory kukurydzy, to w wielu regionach kraju — szczególnie tam, gdzie wysiano późniejsze odmiany lub gdzie jesienne opady opóźniały prace — kukurydza dalej znajduje się na polu. Nadchodzące noce przynoszą coraz częstsze przymrozki, a miejscami także pierwsze mrozy.
Kukurydza - kiedy wystąpią przymrozki
Najważniejszym pytaniem dla producentów kukurydzy pozostaje moment pojawienia się pierwszych przymrozków. Jak podkreśla prof. dr hab. Tadeusz Michalski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz Polskiego Związku Producentów Kukurydzy, wczesne ochłodzenia – zwłaszcza te, które zdarzały się niekiedy już na początku września – mogą być niezwykle groźne dla plantacji.
– W takim terminie większość odmian kukurydzy znajduje się jeszcze w fazie dojrzałości mlecznej i jest daleko od osiągnięcia tzw. czarnej plamki, czyli dojrzałości fizjologicznej. Jeśli wegetacja zostanie zatrzymana przez mróz, rośliny przestają przyrastać i asymilować, a pozostaje jedynie mechaniczne oddawanie wody – wysychanie ziarna i pędów. Ułatwia to późniejszy zbiór, ale straty związane z brakiem pełnego nalewania ziarna są już nieodwracalne – wyjaśnia prof. Michalski.
Ekspert zaznacza, że w bieżącym sezonie sytuacja była stosunkowo korzystna. Mimo okresów chłodu, mrozy pojawiły się dopiero w okolicach osiągania przez kukurydzę dojrzałości fizjologicznej.
– Oczywiście część plantacji była opóźniona, a dodatkowo wielu rolników wysiało odmiany późniejsze, które również dojrzewały z poślizgiem. Jednak na obszarze środkowo-zachodniej Polski większych strat z powodu niedojrzenia nie odnotowano. Z kolei w północnej części kraju, zwłaszcza w najchłodniejszych rejonach, mogły zdarzyć się sytuacje, w których kukurydza zatrzymała się na etapie dojrzałości woskowej. W takich przypadkach nie ma już możliwości całkowitego wypełnienia ziarna, co oczywiście mogło obniżyć plon o 15–20% – dodaje profesor.
Kiedy przymrozki są korzystne?
Z drugiej strony przymrozki mogą przynieść również pewne korzyści. Jak wyjaśnia ekspert, mrozy najczęściej pojawiają się przy suchym, przejrzystym powietrzu, dlatego ich działanie ma charakter wysuszający. Towarzysząca im pogoda — bezchmurne niebo i słoneczne dni — sprzyja dodatkowo obniżaniu wilgotności ziarna, czasem nawet oo 2-3%.
Zobacz także: Kukurydza ziarnowa: wcale nie taki straszny sezon
Kolejnym pozytywnym aspektem jest wpływ przymrozków na możliwość wjazdu w pole. W rejonach cięższych gleb, takich jak Żuławy czy Mazury, po pojawieniu się mrozów zbiory ruszyły pełną parą, bo gleba stała się bardziej nośna i prace mogły zostać wznowione bez ryzyka ugrzęźnięcia.
- Jesienne, a nawet zimowe mrozy mogą więc być korzystne dla zbiorów kukurydzy — pod warunkiem, że występują w połączeniu z suchą i stabilną pogodą. Takie warunki charakterystyczne są np. dla Stanów Zjednoczonych, gdzie zimy są bardziej przewidywalne. W Polsce jednak sytuacja jest znacznie bardziej zmienna: jednego dnia temperatury spadają poniżej zera, następnego następuje odwilż. Dodatkowo nawet kilkudniowa mżawka potrafi zniwelować korzyści uzyskane przez wcześniejsze przeschnięcie roślin. W efekcie rolnicy znów muszą czekać na odpowiednie warunki do wejścia w pole - podsumowuje prof. Michalski. W każdym przypadku trzeba także pamiętać, że im późniejszy zbiór tym bardziej rośnie zagrożenie wzrostu strat z powodu wylegania i trudniejszego omłotu, czy też z tytułu szkód powodowanych przez ptaki i zwierzynę łowną. Co gorsza - późno jesienna aura sprzyja też masowemu porażeniu przez grzyby fuzaryjne i wystąpieniu mikotoksyn.
Patrycja Bernat
Fot: Kolasińska/Sierszeńska
