Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) Marcin Wiącek otrzymuje wiele niepochlebnych opinii na temat renty wdowiej. O to świadczenie można wnioskować już od 1 stycznia 2025 roku. Pierwsze wypłaty KRUS przekazał uprawnionym rolnikom 7 lipca br. Dlaczego renta wdowia budzi tyle negatywnych emocji?
Renta wdowia – zasady
Ustawa z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw wprowadziła rentę wdowią od 1 stycznia 2025 roku.
W przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku i prawa do świadczenia emerytalno-rentowego, od 1 lipca 2025 roku, jedno świadczenie jest wypłacane w całości, a drugie od 1 lipca 2025 roku do 31 grudnia 2026 roku w wysokości 15%, natomiast od 1 stycznia 2027 roku – będzie obowiązywać 25%.
Kryteria, które wdowa lub wdowiec musi spełnić, aby otrzymać rentę wdowią:
- osiągnięcie wieku emerytalnego, tj. 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn,
- pozostawanie we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka,
- nabycie prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego,
- brak wstąpienia w nowy związek małżeński (wypłata renty wdowiej ustanie z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną).
Ustawa wprowadza limit wysokości kwoty pobieranych świadczeń w zbiegu do trzykrotności najniższej emerytury.
Renta wdowia – czego dotyczą skargi?
Jednym z najbardziej krytykowanych zapisów jest wymóg nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, czyli w przypadku kobiet jest to 55 lat, dla mężczyzn 60 lat. Osoby zaskarżające tę zasadę wskazują, że wiek uprawniający do nabycia prawa do renty rodzinnej w systemie powszechnym i rolniczym dla wdowy i wdowca wynosi 50 lat, a w niższym wieku można je nabyć także w razie niezdolności do pracy czy opieki na dziećmi. Nowe regulacje wyłączają zatem niektórych wdowców i wdowy, którzy są uprawnieni do renty rodzinnej. Pokrzywdzeni czują się zwłaszcza ci, którzy wcześniej stracili współmałżonka. – Skarżący powołują się na naruszenie zasady równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP) przy określaniu zakresu podmiotowego nowych regulacji. Wskazywano na dowolność przyjętego kryterium nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego – czytamy na stronie RPO.
Przeczytaj także: Pobór wody z własnej studni: jakie kary grożą rolnikowi za przekroczenie limitu?
Renta wdowia i odpowiedź Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Rzecznik Praw Obywatelskich przytacza odpowiedź Sebastiana Gajewskiego, podsekretarza stanu w MRPiPS, który argumentuje konieczność wprowadzenia takich właśnie zasad potrzebą wsparcia osób najbardziej potrzebujących. Chodzi o wdowy i wdowców, którzy po śmierci współmałżonka byliby zagrożeni ubóstwem i rażącą zmianą kondycji finansowej, a ze względu na wiek nie mają szansy na samodzielne działanie w sferze zawodowej. – Wprowadzenie tych warunków jest rozwiązaniem kompromisowym, wynikającym z możliwości odpowiedzialnego wdrożenia nowego rozwiązania do systemu emerytalno- rentowego, przy uwzględnieniu oczekiwań wnioskodawców projektu obywatelskiego, a także możliwości Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu państwa, z którego dotowany jest FUS – podaje podsekretarz stanu.
Renta wdowia – zasady w praktyce
Aby zobrazować sytuację, na stronie RPO podano przykład dwóch wdów w wieku 73 lat z prawem do emerytury i renty rodzinnej. – Emerytura pierwszej wynosi 1878,91 zł, a renta rodzinna – 3900 zł. Pobiera ona rentę jako świadczenie korzystniejsze. W przypadku drugiej wdowy emerytura również wynosi 1878,91 zł, a renta rodzinna –1950 zł. Pobiera ona rentę jako świadczenie korzystniejsze. Mąż pierwszej zmarł w 2007 r., kiedy żona miała ukończone 55 lat. Mąż drugiej zmarł zaś w 2006 r., kiedy żona miała ukończone 54 lat i 6 miesięcy. Pierwsza z wdów spełnia warunki do wypłaty renty wdowiej, czyli całej renty rodzinnej (3900 zł) oraz 15%, a od 1 stycznia 2027 r., 25% emerytury. Druga tych warunków nie spełnia, gdyż zbyt szybko owdowiała i pobiera jedynie 1950 zł renty.
Marcin Wiącek poprosił Ministrę Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk o zajęcie stanowiska.
Źródło: RPO
fot. envato elements
