Zielony Ład "politycznym dziedzictwem Ursuli von der Leyen"?
„Ludzkość stoi w obliczu zagrożenia egzystencjalnego — cały świat zaczyna to dostrzegać. Lasy płoną od Ameryki po Australię. Pustynie rozprzestrzeniają się przez Afrykę i Azję. Rosnące poziomy mórz zagrażają naszym europejskim miastom, a także wyspom Pacyfiku” — mówiła Ursula von der Leyen w grudniu 2019 r., jeszcze jako europosłanka Europejskiej Partii Ludowej.
W obliczu tak nakreślonego kryzysu klimatycznego Green Deal stał się wówczas centralnym projektem UE – miał uczynić Europę "pierwszym neutralnym klimatycznie kontynentem". Miał też stać się - jak czytamy w Politico - "politycznym dziedzictwem Ursuli von der Leyen".
Teraz okazuje się, że priorytetem jest jednak bezpieczeństwo, gospodarka i handel – czytamy w innym artykule Politico, pt: "Wojna EPP z organizacjami pozarządowymi wbija klin w polityczny środek Europy".
EPL: nie chcemy słyszeć o Zielonym Ładzie
Raport Parlamentu Europejskiego w sprawie europejskiej strategii odporności wodnej (A10-0073/2025) to stanowisko PE, które wpłynie na przyszłą Strategię odporności wodnej, opracowaną przez Komisję Europejską.
Dokument w pierwotnej wersji wzywał do „wdrożenia strategii Zielonego Ładu w celu budowy odpornej Europy oraz łagodzenia skutków zmian klimatu”. Jak podaje Politico, ta fraza została usunięta z raportu na wniosek Europejskiej Partii Ludowej.
"Dwaj biorący udział w negocjacjach posłowie Europejskiej Partii Ludowej zażądali usunięcia wszelkich wzmianek o Europejskim Zielonym Ładzie z ostatniego sprawozdania Parlamentu Europejskiego" - informuje Politico w artykule pod wymownym tytułem "Nie wspominaj o Zielonym Ładzie. EPP usuwa sformułowania z raportu Parlamentu dotyczącego wody".
- Dla EPL, największej partii na sali, wzmianka o Zielonym Ładzie w tekście była nieprzekraczalną granicą – nie znajdziecie jej tam – powiedział Politico Michał Wiezik, Wiezik, poseł Renew Europe ze Słowacji, odnosząc się do negocjacji w sprawie raportu wodnego w Komisji Rolnictwa PE.
Europejska Partia Ludowa skręca w prawo
W opinii autora artykułu, James‘a Fernyhough‘a, oznacza to, że "partia przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen odchodzi od kwestii ekologicznych, opowiadając się po stronie rolników i przemysłu".
Po poprawkach, dokument koncentruje się na wspieraniu konkurencyjności i bezpieczeństwa żywnościowego. Jak relacjonuje Politico, ostateczna wersja sprawozdania odnosi się do potrzeby „zapewnienia wystarczających zasobów wodnych dla rolnictwa, bezpieczeństwa żywnościowego i suwerenności UE”.
"Wpływ Zielonego Ładu na produktywność i porzucanie gospodarstw rolnych sprawia, że myślimy, że nadeszły nowe czasy. Nie chodzi o rezygnację z Zielonego Ładu, lecz o danie rolnikom więcej czasu na osiągnięcie jego celów, przy jednoczesnym zapewnieniu konkurencyjności sektora” – przekazała Politico w pisemnym oświadczeniu poseł EPL Esther Herranz García, która reprezentowała partię w negocjacjach Komisji Rolnictwa dotyczących raportu.
Zmiana stanowiska Europejskiej Partii Ludowej w sprawie Zielonego Ładu to, w opinii autora artykułu, efekt przeorientowania się partii na wyborców partii prawicowych, które odniosły sukces w ostatnich wyborach do Parlamentu Europejskiego. Trzon tych wyborców stanowią rolnicy, gwałtownie protestujący przeciwko Zielonemu Ładowi.
"Ruch mający na celu odrzucenie Zielonego Ładu odzwierciedla gwałtowny zwrot w prawo dla EPL, która ściśle związała się z sektorem rolnictwa, odkąd rolnicy wyszli na ulice w zeszłym roku, aby zaprotestować przeciwko unijnym przepisom dotyczącym ochrony środowiska" - komentuje Politico.
Zielony Ład w "Wizji dla rolnictwa" Unii Europejskiej
Czy Unia Europejska rzeczywiście porzuca Zielony Ład?
"Wizja dla rolnictwa i żywności" to strategiczny dokument Komisji Europejskiej wyznaczający kierunek polityki rolnej UE. Przyjęto go w lutym 2025 r., by stał się podstawą do dyskusji o Wspólnej Polityce Rolnej po roku 2027. Nie ma w nim mowy o porzuceniu Zielonego Ładu. Wręcz przeciwnie – zawarte w nim sformułowania potwierdzają, że cele Zielonego Ładu i związanej z nim transformacji klimatyczno-środowiskowej wciąż obowiązują. Oto najważniejsze dosłowne cytaty, które to potwierdzają:
1. Wspólna odpowiedzialność za cele klimatyczne UE:
"Sektor rolno-spożywczy odporny na przyszłe wyzwania, funkcjonujący w granicach planetarnych, w którym rolnictwo i przemysł spożywczy wspólnie przyczyniają się do realizacji celów klimatycznych UE, jednocześnie chroniąc zdrowe gleby, czystą wodę i powietrze oraz chroniąc i odbudowując bioróżnorodność Europy".
2. Działania klimatyczne w rolnictwie są konieczne do osiągnięcia neutralności:
"Działania na rzecz klimatu w sektorze rolno-spożywczym są niezbędne, aby osiągnąć szerszy cel, jakim jest neutralność klimatyczna i odporność UE do 2050 roku".
3. Rolnictwo musi ograniczyć emisje do 2030 r. :
"Komisja oczekuje, że rolnictwo osiągnie redukcję emisji zgodną z unijnym celem klimatycznym na 2030 rok. Na tej podstawie Komisja rozważy ścieżki wkładu sektora rolnego w realizację celu klimatycznego UE na 2040 rok [...]".
4. Ochrona przyrody i dekarbonizacja wciąż są priorytetem polityki UE:
"Niniejszy komunikat [...] przygotowuje na przyszłość poprzez bardziej zdecydowaną reakcję polityczną na rzecz naszej autonomii strategicznej i suwerenności żywnościowej, jednocześnie realizując cele ochrony przyrody i dekarbonizacji".
5. Zrównoważenie środowiskowe staje się warunkiem prowadzenia produkcji rolnej:
"Zrównoważenie środowiskowe coraz częściej staje się warunkiem możliwości prowadzenia produkcji przez rolników".
EPL - zmiana stanowiska, czy zmiana narracji?
Przypomnijmy słowa reprezentantki EPL, posłanki Esther Herranz Garcíi: "Nie chodzi o rezygnację z Zielonego Ładu, lecz o danie rolnikom więcej czasu na osiągnięcie jego celów, przy jednoczesnym zapewnieniu konkurencyjności sektora”. Taka deklaracja wskazuje, że Zielony Ład wciąż pozostaje obowiązującym kierunkiem polityki UE.
Niekwestionowaną pozycję lidera w Unii Europejskiej ma Ursula von der Leyen - przewodnicząca Komisji Europejskiej wywodząca się z EPL. Podczas Forum Klimatycznego 2025 odbywającego się w Samarkandzie Ursula von der Leyen mówiła:
"Zmiana klimatu jest prawdziwa, spowodowana przez człowieka i wszyscy musimy się z nią zmierzyć. Mawet jeśli niektóre kraje postanowiły odwrócić wzrok, ochrona naszej przyrody musi nadal być na szczycie naszej globalnej agendy".
Politico komentuje Zielony Ład jako projekt, który przeszedł drogę „od bohatera do zera”. Jednak w świetle przytoczonych cytatów – a podobne sformułowania można znaleźć także w innych dokumentach UE, jak choćby Green Deal Industrial Plan – Zielony Ład pozostaje obowiązującym projektem unijnej polityki.
