Posiedzenie Komisji PE ds. Handlu Międzynarodowego
Na posiedzeniu komisji INTA 15 maja europosłowie i zaproszeni eksperci omawiali zaktualizowaną analizę skutków umowy UE–Mercosur. Z wypowiedzi większości mówców wyłaniał się klarowny przekaz: porozumienie jest potrzebne, gotowe i może zostać ratyfikowane jeszcze w drugiej połowie 2025 roku.
– Zakładamy, że gotowy tekst trafi niebawem do Parlamentu, zostanie przetłumaczony, a następnie przejdzie przez zwykłą procedurę ratyfikacji – zapowiedział przewodniczący komisji Bernd Lange (S&D, Niemcy). – Liczymy, że w drugiej połowie bieżącego roku dyskusja zostanie zamknięta.
Eksperci: zyskają auta, chemia i surowce
W dyskusji dominował ton optymizmu. Eksperci, którzy przygotowali nowe opracowanie na zlecenie Parlamentu Europejskiego, zgodnie podkreślali, że umowa przyniesie gospodarce UE istotne korzyści – zwłaszcza w sektorach, które dla Brukseli mają znaczenie strategiczne.
– Obecna wersja zawiera szereg nowych wiążących zobowiązań, wspartych autonomicznymi środkami UE, jak rozporządzenie w sprawie wylesiania – mówił prof. Peter-Tobias Stoll (Uniwersytet w Getyndze). – Uwzględnia też kwestie handlu i płci, zgodnie z rozwiązaniami przyjętymi już w umowach z Chile i Nową Zelandią.
W jego ocenie porozumienie może mieć pozytywny wpływ na PKB oraz zapewni Unii dostęp do krytycznych surowców. Wymienił także przemysł samochodowy i chemiczny jako głównych beneficjentów umowy.
– W czasach geopolitycznych napięć Mercosur oferuje przewidywalność, a współpraca z krajami podzielającymi nasze wartości nabiera strategicznego znaczenia.
Podobne wnioski płynęły z wypowiedzi Jana Hagemejera (CASE, Uniwersytet Warszawski). Z jego danych wynika, że eksport UE do Mercosur może wzrosnąć o 20%, a import do UE o 16%. Wpływ na PKB będzie niewielki – 0,1% w przypadku UE i 0,3% dla Mercosur – ale struktura zmian wskazuje na wyraźne zwycięstwo europejskiej gospodarki przetwórczej.
– Najwięcej zyskają sektory motoryzacyjny i chemiczny. Straty będą ograniczone – głównie dla wołowiny i cukru, i to na poziomie kilku dziesiątych procenta – tłumaczył ekonomista.
Głos w sprawie rynku rolnego zabrała również Bettina Rudloff (SWP, Berlin). Wskazała, że kwota importowa na wołowinę została ustalona na 29 tys. ton rocznie i będzie wprowadzana stopniowo.
– To nie oznacza nowego importu. To wolumen zbliżony do obecnego i stanowi mniej niż 2% unijnej produkcji – podkreśliła.
Zwróciła uwagę, że umowa przewiduje nie tylko kwoty i klauzule zabezpieczające, ale także wsparcie finansowe dla rolników. – Fundusz kompensacyjny o wartości ponad miliarda euro został już potwierdzony przez komisarza ds. rolnictwa Christophe’a Hansena. To ważny element pakietu ochronnego – zaznaczyła Rudloff.
Większość PE: umowa konieczna i bezpieczna
Wielu europosłów powoływało się na przedstawioną analizę jako dowód na to, że umowa nie tylko nie zagraża unijnemu rolnictwu, ale wręcz jest szansą na wzmocnienie pozycji UE w światowym handlu.
– Porozumienie może przynieść wzrost eksportu o 12,5%, importu o 8,5%. To bardzo duże liczby w wymiarze rolnym – mówił Gabriel Mato (EPL, Hiszpania), sprawozdawca grupy monitorującej umowę UE–Mercosur. – Ryzyko dla rolnictwa będzie ograniczone dzięki trzem poziomom ochrony: kwotom, klauzulom zabezpieczającym i funduszowi kompensacyjnemu.
Mato przytoczył też głosy z sektora. – COPA-COGECA i Via Campesina zgłaszały wątpliwości co do konkurencyjności, ale branża mleczarska mówiła, że eksport sera może wzrosnąć dziesięciokrotnie – przypomniał.
Francisco José Millán Mon (EPL, Hiszpania), sprawozdawca komisji AFET, podkreślił geopolityczny wymiar porozumienia.
– To partnerzy bliscy naszej wizji świata. Musimy zawierać porozumienia z krajami, które chcą z nami współpracować – argumentował. – Świat będzie lepszy w kontekście wymogów środowiskowych, klimatu itd., jeśli będziemy w stanie razem osiągnąć porozumienie.
João Cotrim de Figueiredo (Renew Europe, Portugalia) uznał obawy o skutki dla rolnictwa za przesadzone. – Jeśli chodzi o wołowinę, wpływ powinien mieścić się w granicach 1–2%. Myślę, że tę dyskusję należałoby już zakończyć – stwierdził.
AGRI, Zieloni i Lewica: ryzyko jest realne
Wśród krytyków dominowali przedstawiciele komisji rolnictwa oraz posłowie Zielonych i Lewicy.
Daniel Buda (EPL, Rumunia), sprawozdawca AGRI, zarzucił Komisji brak odpowiedzi na podstawowe pytania.
– Musimy wiedzieć, jakie produkty będą importowane: czy będzie to mięso najwyższej jakości, czy tusze. W krajach Mercosur dopuszczonych jest co najmniej 25 substancji zakazanych w UE – ostrzegał.
Z kolei Anna Bryłka (PdE, Polska) przypomniała, że różnice w standardach są nie do zweryfikowania.
– Nie ma szans, by kontrolami granicznymi sprawdzić, w jakich warunkach produkowana jest żywność. To naraża naszych rolników na nieuczciwą konkurencję – podkreśliła.
Lukas Sieper (Niezrzeszeni, Niemcy) ostro skrytykował podejście większości posłów.
– Lokalni rolnicy nie mogą stać się ofiarą geopolitycznych rozgrywek. Nie możemy przyjąć kompromisu w sprawie sprawiedliwości i zrównoważonego rozwoju – stwierdził.
Benoit Cassart (Renew Europe, Belgia) zaapelował o ostrożność przy stosowaniu mechanizmu wyrównawczego. – Czy ten mechanizm pozwoli producentom na ominięcie naszej polityki w zakresie ograniczania wylesiania? – pytał.
Finisz prac coraz bliżej
W imieniu Komisji Europejskiej głos zabrała J. Kersteinova (DG Trade), która potwierdziła, że trwają końcowe prace nad dokumentem.
– Cieszymy się, że wnioski autorów analizy są zgodne z naszymi. Tekst jest tłumaczony, przygotowujemy ocenę skutków, która będzie dołączona do wniosku ratyfikacyjnego – poinformowała.
Prof. Stoll podkreślił, że nawet jeśli kraje Mercosur uznają nowe przepisy unijne za problematyczne, nie będą mogły ich zakwestionować bez spełnienia wyjątkowych warunków. – Partnerzy z WTO mają świadomość, że uruchomienie takiej procedury nie miałoby szans powodzenia – dodał.
Bernd Lange zakończył spotkanie stwierdzeniem, że „tym razem debata była wyjątkowo treściwa”. I choć nikt nie podał daty ratyfikacji, wszystko wskazuje na to, że procedura może ruszyć szybciej, niż się spodziewano.
