9 sierpnia w Krąpieli (woj. zachodniopomorskie) prezydent Karol Nawrocki podpisał projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ochrony polskiego rolnictwa. Pisaliśmy o tym tutaj.
Zbigniew Bogucki, szef Kancelarii Prezydenta RP, zwracając się w mediach społecznościowych bezpośrednio do marszałka Sejmu, zaapelował o "sprawne rozpoczęcie prac nad ustawami, za którymi opowiedziało się 10,6 mln Polaków".
Obrona interesów polskich rolników?
Co zawiera prezydencki projekt "ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ochrony polskiego rolnictwa"? Jest dosyć krótki, dlatego poniżej przytaczamy całość.
Art. 1. W ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 423 oraz z 2025 r. poz. 620) preambuła otrzymuje brzmienie:, "W poczuciu szczególnej odpowiedzialności za przyszłość polskiego rolnictwa i bezpieczeństwo żywnościowe obywateli, dostrzegając pogłębiające się trudności gospodarcze w Europie oraz rosnące zagrożenia płynące z napływu produktów rolnych spoza granic Unii Europejskiej, w przekonaniu, że polskie rolnictwo oparte na gospodarstwach rodzinnych, wymaga dziś realnej ochrony i wsparcia, kierując się wspólną wolą polityczną i społeczną obrony krajowej produkcji rolnej jako fundamentu niezależności, bezpieczeństwa i dobrobytu Rzeczypospolitej Polskiej, uznając, że w obecnych okolicznościach obowiązkiem władz publicznych jest podejmowanie konsekwentnych i systemowych działań służących trwałemu wzmocnieniu krajowego rolnictwa i obronie interesów polskich rolników, przyjmując, że niniejsza ustawa stanowi jeden z elementów realizacji tej polityki oraz narzędzie służące ochronie polskiej produkcji rolnej jako całości, uchwala się niniejszą ustawę.".
Art. 2. W ustawie z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2025 r. poz. 559) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 1 otrzymuje brzmienie:
"Art. 1. W okresie 20 lat od dnia wejścia w życie ustawy wstrzymuje się sprzedaż nieruchomości, ich części oraz udziałów we współwłasności nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.";
2) w art. 2 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Sprzedaż nieruchomości, ich części lub udziałów we współwłasności nieruchomości, innych niż wymienione w ust. 1, bez zgody, o której mowa w ust. 2, w okresie 20 lat od dnia wejścia w życie ustawy, jest nieważna.".
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 2, który wchodzi w życie z dniem 30 kwietnia 2026 r.
"Konstytucja polskiego rolnictwa"
Uzasadnienie projektu jest obszerniejsze, ponieważ zajmuje 9 stron. Już na początku czytamy, że inicjatywa ustawodawcza stanowi realizację przez prezydenta jego postulatów zawartych w "Planie dla polskiej wsi", który został ogłoszony podczas kampanii wyborczej.
"Celem tej inicjatywy ustawodawczej jest ochrona polskiego rolnictwa, zapewnienie bezpieczeństwa produkcji rolnej, wsparcie dla gospodarstw rodzinnych oraz zagwarantowanie długotrwałej ochrony ziemi rolnej w Polsce" – informuje w dokumencie prezydent.
Dlaczego preambuła o kształtowaniu ustroju rolnego jest tak ważna? "Ustawodawca zamieszczając w tej ustawie preambułę, podkreślił doniosłość przedmiotowej ustawy i jej zasadnicze znaczenie dla polskiego rolnictwa. Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego jest bowiem aktem normatywnym będącym konstytucją polskiego rolnictwa, która wyznacza dla władzy ustawodawczej i wykonawczej kierunki rozwoju i ochrony polskiego rolnictwa, w tym gospodarstw rodzinnych" – podkreśla prezydent.
"Niepomnażalne dobro publiczne"
Dlaczego należy dokonać zmian w ustawie z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw?
"Celem wprowadzanych do ustawy zmian jest zapewnienie długotrwałej ochrony ziemi rolnej w Polsce przed jej spekulacyjnym wykupywaniem przez podmioty krajowe i zagraniczne, które nie gwarantują zgodnego z interesem społecznym oraz bezpieczeństwem żywnościowym obywateli wykorzystania nabytej ziemi na cele rolnicze" – argumentuje Karol Nawrocki.
Prezydent podkreśla, że "nieruchomości rolne są niezbędnym środkiem produkcji rolnej, której celem i podstawową funkcją jest zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego w kraju".
"Bezpieczeństwo żywnościowe należy zaliczyć do podstawowych, elementarnych zobowiązań Państwa wobec swoich obywateli. Właściwości umożliwiające rolnicze wykorzystanie gruntów nie mają charakteru bezwzględnie trwałego i niezmiennego, poprzez postęp cywilizacyjny, procesy urbanizacyjne oraz zmiany klimatyczne zasoby gruntów rolnych dość szybko maleją wskutek zmian ich przeznaczenia, degradacji właściwości produkcyjnych bądź całkowitej dewastacji środowiska. Z tych względów grunty rolne traktować należy jako niepomnażalne dobro publiczne i jako takie powinny być poddane szczególnym regulacjom prawnym" – uważa głowa państwa.
W jego ocenie – prawna ochrona "z reguły powinna być realizowana jako ochrona ilościowa, mająca na celu utrzymanie istniejącego areału gruntów rolnych i zapewnienie ich właściwego wykorzystania, oraz jako ochrona jakościowa, której celem jest niepogarszanie właściwości produkcyjnych gleb oraz przywracanie utraconych właściwości gruntom rolnym".
Stawiają wszystko na gospodarstwa rodzinne
Przedłużenie okresu wstrzymania sprzedaży nieruchomości i ich części oraz udziałów we współwłasności nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa o 10 lat, tj. do 30 kwietnia 2036 r. – w ocenie Karola Nawrockiego jest niezbędne.
"Rozwiązanie to przyczyni się do utrzymania gruntów rolnych w rękach polskich rolników prowadzących gospodarstwa rodzinne będące, zgodnie z art. 23 Konstytucji, podstawą ustroju rolnego Państwa. Będzie to również utrzymanie ładu prawnego stanowiącego rzeczywiste odzwierciedlenie zasady wyrażonej w art. 23 Konstytucji, zgodnie z którym podstawą ustroju rolnego Państwa jest gospodarstwo rodzinne. Proponowana regulacja ograniczy bowiem nabywanie nieruchomości rolnych przez osoby nieuprawnione, nabywające je w innych celach niż prowadzenie produkcji rolnej i zagwarantuje rozwój gospodarstw rodzinnych" – agrumentuje prezydent.
Z projektem ustawy dot. ochrony polskiej wsi można zapoznać się tutaj. Z kolei z pełnym uzasadnieniem projektu ustawy zapoznasz się tutaj.
Krzysztof Zacharuk
