Właściwe odpojenie siarą jest podstawą skutecznego odchowu cieląt, bez względu na to, jakim systemem jest prowadzony. Od ilości immunoglobulin pobranych w siarze zależy odporność bierna cieląt, a przez to ich zdrowie i przyrosty masy ciała w pierwszych tygodniach życia. Ilość pobranej pierwszej siary przez cielę-jałówkę również wpływa na jej przyszłą użytkowość mleczną. Źle odpojona cieliczka nie będzie wysoko wydajną krową!
Czas i dawka siary – klucz do skutecznego odchowu cieląt
Ogromne znaczenie ma podanie pierwszej porcji siary w ciągu pierwszej godziny życia, a cielę powinno pobrać odpowiednią ilość immunoglobulin już na starcie. Dobrze odpojone cielę w pierwszych godzinach życia powinno pobrać minimum 100–120 g immunoglobulin, co w praktyce oznacza 3–4 litry bardzo dobrej siary podanej w ciągu 1–2 godzin od porodu, a łącznie 5–6 litrów w pierwszej dobie. Kluczowa jest nie tylko ilość, ale też jakość siary: ciężar właściwy powyżej 1,050 g/mL lub wynik >22% w skali Brix oraz niska liczba bakterii.
Nowe rekomendacje odporności siarowej
W bardzo ciekawej pracy, opublikowanej w 2020 roku na łamach Journal of Dairy Science Lombard i in. [2020], wychodząc z założenia, że tak zdrowie, jak i przeżywalność cieląt w USA są ciągle niezadowalające (chociaż poprawiają się z roku na rok), zaproponowali nowe rekomendacje dla poziomu odporności siarowej. O ile do niedawna za satysfakcjonującą uważano zawartość IgG w surowicy w 2.–5. dniu życia na poziomie 10 g/L, dzisiaj proponuje się wartości znacznie wyższe.
Nie tylko immunoglobuliny – co jeszcze zawiera siara?
Siara to także witaminy, mikroelementy, hormony i składniki bioaktywne, które wpływają na rozwój przewodu pokarmowego, metabolizm i długoterminowe „programowanie” zdrowia cielęcia. Szczególnie istotna dla cielęcia jest zawartość witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (witaminy E, A i D), które w minimalnym stopniu przekraczają barierę łożyska i siara jest ich pierwszym najważniejszym źródłem. Ważna dla odporności cieląt jest również zawartość Se i innych mikroelementów.
Zdrowie i status metaboliczny krowy a jakość siary
Do czynników decydujących o składzie siary zalicza się rasę krów, sezon wycielenia, żywienie krów przed porodem, długość okresu zasuszenia, kontakt z chorobami w poprzedniej laktacji. Z reguły siara z porodów letnich jest bogatsza w immunoglobuliny. Istotna jest również obecność patogenów w środowisku. Im jest ich więcej, tym siara zawiera więcej immunoglobulin. Siara od krów-wieloródek jest bogatsza w immunoglobuliny, bo starsze zwierzęta miały dłuższy kontakt z mikroorganizmami bytującymi w gospodarstwie.
Zdrowie i status metaboliczny krowy przed porodem wpływają na jakość siary i odporność cieląt. Hipokalcemia subkliniczna, a także stres cieplny mogą pogarszać wchłanianie immunoglobulin u cieląt, nawet jeśli jakość siary nie jest zła. Nadmiernie ujemny bilans energii u krów przed porodem może również obniżać jakość siary i zmniejszać odporność cieląt.
Więcej o siarze i o tym od czego zależy jej jakość przeczytasz w artykule prof. Zygmunta Kowalskiego "Jeszcze raz o siarze!" w top bydło 12/2025.
Ten artykuł pochodzi z wydania 12/2025
czytaj więcej
