Niewiążące obietnice mają przekonać rolników
Coraz więcej wskazuje na to, że Komisja Europejska dopnie umowę z Mercosur przed wakacjami. Głównym przeciwnikiem tej umowy w UE jest Francja, ale Bruksela ma dla Paryża propozycję: niewiążącą prawnie deklarację ochrony sektora wołowiny i drobiu.
"Komisja Europejska rozważa złożenie deklaracji pobocznej, która miałaby złagodzić obawy Francji i zapewnić zatwierdzenie od dawna odkładanego układu handlowego z blokiem handlowym Mercosur, poinformowali trzej dyplomaci i urzędnicy w rozmowie z POLITICO" - czytamy w artykule z 12 czerwca.
Argument dla Macrona, czy dla FNSEA?
Prezydent Macron już w roku 2019 odrzucił możliwość ratyfikacji umowy z Mercosurem. Co prawda, jak informuje POLITICO, Francja nie zmieniła stanowiska, znamienne jest jednak to, że o próbach stworzenia mniejszości blokującej pisze w czasie przeszłym: "Paryż starał się zmobilizować wystarczająco dużo przeciwników, aby zablokować porozumienie". Czyli - już się nie stara.
Teraz Paryż negocjuje warunki zgody na Mercosur: - Po rozmowach z Paryżem, Bruksela analizuje obecnie możliwość dołączenia dodatkowego, niewiążącego dokumentu, który zawierałby polityczne zapewnienia w sprawie importu produktów rolnych, takich jak wołowina i drób - czytamy w POLITICO.
Dokument nie miałby mocy prawnej, ale Macron wzywa Komisję Europejską do jego przyjęcia, by – jak donosi POLITICO – „uspokoić niewielką, ale politycznie wpływową społeczność rolniczą swojego kraju”. To poważne wyzwanie, bo francuskie organizacje rolnicze, z największą – Krajową Federacją Związków Zawodowych Rolników (FNSEA) – od dawna i bardzo ostro protestują przeciwko porozumieniu z Mercosur. Niemniej taka deklaracja mogłaby być argumentem w ręku prezydenta, który w kraju znajduje się pod coraz większą presją – m.in. ze strony prezesa Banku Francji, nawołującego do jak najszybszego zawarcia umowy. Wystąpienie szefa banku centralnego, instytucji uchodzącej we Francji za wyjątkowo niezależną, nadaje temu apelowi szczególną wagę.
Stałe Przedstawicielstwo Francji przy UE odmówiło POLITICO komentarza w tej sprawie. Milczenie może jednak oznaczać zgodę. Znamienna jest w tym kontekście zmiana tonu wypowiedzi najgłośniejszej we Francji przeciwniczki porozumienia z Mercosurem, posłanki do Parlamentu Europejskiego Marie-Pierre Vedrenne (Renew), która już w kwietniu w rozmowie z Euronews stwierdziła: – Mam osobiste przekonanie: sprzeciwianie się tej umowie wyłącznie ze względu na zasady nie wydaje mi się rozsądne.
Polska nie protestuje. Przygotowuje się
Charakterystyczne jest to, że Bruksela ma propozycje wyłącznie dla Francji – bo wyraźnie tylko to państwo wciąż stara się negocjować jak najkorzystniejsze warunki. Nie ma w tym gronie państw wymienianych jako potencjalni sojusznicy w mniejszości blokującej umowę - w tym Polski.
Przeciwnie – wiceminister rozwoju Michał Baranowski 10 czerwca potwierdził na platformie X, że Polska przygotowuje się do przyjęcia umowy z Mercosur:
– Oczekujemy finalnego tekstu. Po jego przedstawieniu zostanie uruchomiony proces decyzyjny. Przed nami ostatnia prosta – napisał, podkreślając jednocześnie, że „dywersyfikacja UE pozostaje kluczowa, gdy dążymy do zrównoważonego, trwałego porozumienia”.
Dlaczego wypowiedź ministra Baranowskiego jest istotna?
Michał Baranowski pełni funkcję wiceministra w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, ale to właśnie on odpowiada w rządzie za politykę handlową – Departament Handlu i Współpracy Międzynarodowej znajduje się właśnie w MRiT. Jego rzeczywistą rolę potwierdza oficjalny komunikat Rady UE z 15 maja, dotyczący obrad unijnej Rady ds. Handlu, którym przewodniczył jako reprezentant Polski w ramach naszej prezydencji w Radzie UE. W dokumencie Baranowski został jednoznacznie wskazany jako „odpowiedzialny za handel” („responsible for trade”) – a więc pełnił funkcję przewodniczącego Rady ds. Handlu.
To oznacza, że to właśnie minister Baranowski reprezentuje Polskę w kluczowych decyzjach dotyczących unijnych umów handlowych – w tym także w sprawie porozumienia z Mercosur.
Rada Europejska naciska. Costa mówi o „maksymalizacji korzyści”
Dla Komisji Europejskiej porozumienie z Mercosur jest priorytetem. Potwierdzają to wypowiedzi komisarza ds. handlu Maroša Šefčoviča, komisarza ds. gospodarki Valdisa Dombrowskisa, a także - co szczególne - komisarza ds. rolnictwa Christophe‘a Hansena, który w rozmowie z agencją Reuters z 5 czerwca powiedział wprost:
– Unia Europejska mogłaby zatwierdzić planowaną umowę handlową z Mercosur jeszcze przed latem.
Także Rada Europejska wysyła sygnał, że umowa z Mercosur jest traktowana jako priorytet polityczny. 29 maja, podczas Forum Inwestycyjnego UE–Brazylia, przewodniczący Rady Europejskiej António Costa powiedział:
– Stworzenie największej strefy wolnego handlu, reprezentującej ponad 20% światowego PKB, z 720 milionami konsumentów, jest wspaniałym przesłaniem zaufania do znaczenia wolnego rynku, handlu międzynarodowego, inwestycji, ogromnego źródła dobrobytu.
To deklaracja, która jasno pokazuje, że na poziomie unijnych instytucji nie ma już odwrotu od tej umowy. Ostateczny tekst ma trafić do państw członkowskich „przed końcem czerwca lub na początku lipca” – zapowiedziała szefowa Dyrekcji Generalnej ds. Handlu, Sabine Weyand.
Bruksela wie, że rolnicy ucierpią
Co ważne, Komisja Europejska pracuje też nad funduszem rekompensat dla rolników, którzy mogą ucierpieć na skutek napływu mięsa z Ameryki Południowej – wynika z ustaleń POLITICO. To potwierdza, że nawet unijni urzędnicy liczą się z negatywnym wpływem umowy na unijny sektor mięsny.
W treści umowy są już zapisane „mechanizmy ochronne” (safeguards) – ale, jak przyznał w rozmowie z POLITICO prof. Geraldo Vidigal, mogą one okazać się niewystarczające:
– Taka deklaracja może przesunąć granicę między potwierdzeniem istniejących zabezpieczeń a ich interpretacją w sposób, który daje UE większą swobodę działania.
Podsumowanie:
Umowa handlowa UE–Mercosur wchodzi w decydującą fazę ratyfikacji. Komisja Europejska chce dopiąć ją jeszcze przed wakacjami, mimo braku jednomyślnego poparcia wśród państw członkowskich. Francja nadal zgłasza zastrzeżenia, ale Bruksela oferuje jej polityczną deklarację, która miałaby osłabić opór. Polska nie zgłasza zastrzeżeń – według deklaracji wiceministra Michała Baranowskiego nasz kraj przygotowuje się do przyjęcia finalnego tekstu. Jednocześnie Komisja pracuje nad mechanizmami osłonowymi dla unijnych rolników, zdając sobie sprawę z możliwych negatywnych skutków umowy dla sektora mięsnego.
