Fotoperiod a wydajność mleczna krów
Fotoperiod, czyli liczba godzin światła w ciągu doby, ma duży wpływ na funkcjonowanie organizmu – decyduje m.in. o tempie wzrostu, zdrowiu, płodności, a u krów także o wydajności mlecznej. Poza samą długością dnia istotne jest też natężenie światła, ponieważ oba te czynniki wpływają na zachowanie i fizjologię zwierząt. Ważne jest, że w zależności od grupy technologicznej, zapotrzebowanie na światło jest inne.
Krowy mleczne wystawione na wydłużony dzień świetlny (16 godzin światła) o natężeniu ok. 150–200 luksów (lx) mierzonym na wysokości oczu oraz na 8 godzin nieprzerwanej nocy (natężenie ≤ 10 lx) wykazują istotny wzrost produkcji mleka w porównaniu z krowami przebywającymi w krótszym dniu świetlnym. W literaturze efekt ten zwykle wynosi ok. 5–15% większej wydajności mlecznej.
Jak sprawdzić natężenie światła w oborze?
Do pomiaru natężenia oświetlenia używa się luksomierza, który przykłada się na wysokości wzroku zwierząt lub ludzi, kierując czujnik w stronę źródła światła. W prostych modelach warto zwrócić uwagę na zakres pomiarowy, dokładność i poprawną reakcję na światło LED. Tanie urządzenia (60–80 zł) często zawyżają wyniki przy zimnej barwie i zaniżają przy ciepłej. Droższe luksomierze (600–700 zł) oferują większą dokładność, szerszy zakres pomiarów i możliwość wyboru typu światła.
Samodzielny montaż oświetlenia w praktyce
Czy hodowca może sam zamontować oświetlenie w oborze? Tak, ale tylko jeśli ma uprawnienia SEP. Bez nich prace są niezgodne z prawem – art. 91 pkt 2 Prawa budowlanego przewiduje za to grzywnę, ograniczenie wolności lub nawet jej pozbawienie do roku. Jeśli nie mamy wymaganych kwalifikacji, montaż należy zlecić fachowcowi. Trzeba też pamiętać o obowiązkowych przeglądach instalacji co 5 lat, wykonywanych przez elektryka z uprawnieniami G1 (D i E).
Całodobowe oświetlenie przy robocie
Automatyczny dój trwa całą dobę. Czy w związku z tym warto w obszarze poczekalni i samego robota udojowego utrzymywać wyższe natężenie światła przez całą dobę? Według literatury utrzymanie całodobowego oświetlenia w tym obszarze wpływa na wzrost liczby dojów. Jednak nie zaobserwowano wpływu na wydajność mleczną krów wystawionych na oświetlenie przez 24 godziny w porównaniu z naturalnym fotoperiodem. Nie należy również zapominać, że całodobowe oświetlenie to również wzrost kosztów energii elektrycznej. Te dane przemawiają jednak na korzyść utrzymywania cykli światła i ciemności.
Więcej o tym jak w praktyce podejść do planowania oświetlenia i dlaczego światło czerwone może być używane do kontroli krów w nocy przeczytasz w dodatku top bydło 12/2025.
Ten artykuł pochodzi z wydania 12/2025
czytaj więcej
