Komisja pomija Radę AGRIFISH
Otwierając część obrad poświęconą uproszczeniom Wspólnej Polityki Rolnej minister Czesław Siekierski, przewodniczący Rady AGRIFISH, przypomniał, że Komisja Europejska przyjęła pakiet uproszczeń 14 maja i przekazała go państwom członkowskim jako dokument nr 8983/25. Zapewnił, że ministrowie rolnictwa popierają cel uproszczenia i liczą na jak najszybsze wdrożenie zmian. Zdecydowanie zaprotestował jednak przeciwko procedowaniu pakietu przez Rady ds. Ogólnych i grupę Antici, mimo że – jak zaznaczył – chodzi o zmiany stricte sektorowe, którymi powinna zajmować się rada sektorowa, czyli AGRIFISH.
Zrelacjonował swoje dotychczasowe działania w tej sprawie: wspólne pismo 16 ministrów z 17 kwietnia, kolejne wystąpienia do przewodniczącego Rady ds. Ogólnych, a także wysłanie dokumentów do wiadomości pozostałych delegacji. Mimo tego wspólnego stanowiska, Komisja utrzymała dotychczasowy harmonogram prac. Pakiet został zaprezentowany w Komitecie Specjalnym ds. Rolnictwa (SCA) 19 maja, a 6 czerwca ma zostać omówiony wspólnie przez SCA i grupę Antici.
Komisarz Hansen: liczę, że Rada szybko zajmie się uproszczeniami
Komisarz UE ds. rolnictwa Christophe Hansen zdawał się nie zauważyć krytyki i przeszedł do przedstawienia głównych założeń pakietu uproszczeniowego, który – jak podkreślił – odpowiada na liczne postulaty rolników i państw członkowskich. Według Komisji propozycja ma potencjał zmniejszenia kosztów administracyjnych o 1,5 miliarda euro rocznie dla rolników oraz o 210 milionów dla administracji.
Zapowiedziane zmiany obejmują m.in. uproszczenie kontroli (jedna kontrola rocznie), likwidację corocznego rozliczenia wyników, nową płatność ryczałtową dla małych gospodarstw (do 50 tys. euro), elastyczność w stosowaniu norm GAEC, wzmocnienie narzędzi zarządzania kryzysowego i interoperacyjność danych. Pakiet przewiduje także uproszczoną procedurę zmian planów strategicznych – tylko zmiany strategiczne będą wymagały zatwierdzenia przez Komisję.
Komisarz stanowczo apelował o szybkie procedowanie:
- Ten pakiet to ogromna szansa i naprawdę zachęcam wszystkich do skorzystania z tej szansy. Chcemy, żeby te zmiany jak najszybciej dotarły do naszych rolników. Komisja jest gotowa do pełnego wsparcia tego procesu i liczę na to, że Rada przetworzy ten pakiet jak najszybciej - powiedział, jakby nie zauważając, że przed chwilą przewodniczący Rady zwrócił uwagę na fakt odebrania ministrom rolnictwa możliwości procedowania pakietu. To zresztą wywołało na koniec obrad kąśliwą uwagę ministra Siekierskiego.
16 ministrów przeciwko marginalizacji AGRIFISH
Choć generalnie ministrowie rolnictwa pozytywnie przyjęli propozycje uproszczeń WPR, jednak w zdecydowanej większości pochwały były wstępem do krytyki. Sprzeciw wobec marginalizacji Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa wyraziło 16 ministrów państw członkowskich UE.
Przykładem może być wypowiedź Marka Výbornego, minister rolnictwa Czech:
- Dziękuję Krzysztofowi (Hansenowi – red.) i całemu jego zespołowi za zajęcie się tym pakietem. Czekali na to rolnicy w całej Europie i w Czechach na pewno też. Nie rozumiem jednak, że ta propozycja ma być negocjowana i omawiana w innej formacji Rady, w Radzie do Spraw Ogólnych, a nie w Radzie AGRIFISH. Bardzo proszę Panie Przewodniczący, żeby to nasza Rada zajęła się tą propozycją, dlatego że potencjalnie ustanowimy bardzo niebezpieczny precedens.
Jeszcze ostrzej wypowiadali się ministrowie: Hiszpanii - Luis Planas Puchades oraz Węgier - István Nagy. Puchades ostrzegał przed... likwidacją AGRIFISH:
- Od siedmiu lat zasiadam w tej Radzie i nie widziałem w ogóle podobnej sytuacji. Tu nie chodzi o formę, tu chodzi o meritum. Tę sprawę należy wyjaśnić, w przeciwnym razie konsekwencją tego będzie to, że będzie tylko jedna formacja Rady, a nie różne formacje, jakie mamy teraz. Dla mnie nie jest to kwestia proceduralna, ale zasadnicza i chcę to powiedzieć wyraźnie.
Zgodził się z nim minister Nagy, mówiąc, że stworzenie precedensu może skutkować likwidacją Rady ds. Rolnictwa.
- Bardzo ważne jest to, żeby decyzje polityczne były podejmowane przez nas, przez ministrów ds. rolnictwa tutaj na Radzie ds. Rolnych. Jeśli odejdziemy od tego, to będzie to bardzo niebezpieczny precedens w przyszłości. To my, ministrowie rolnictwa, jesteśmy odpowiedzialni tutaj i my będziemy pociągani do rozliczenia się przed rolnikami. My musimy podjąć decyzję. Jeśli tego nie zrobimy, to pociągnie to za sobą bardzo ważne skutki. I nie myślmy, że to koniec, bo to tylko pierwszy krok. Ale jeśli nie zachowamy ostrożności, to może powstać precedens. Wtedy Rada Ministrów nie będzie miała sensu. Nie możemy pozwolić na to, żeby ktoś nam odebrał nasze kompetencje.
Krytykę wobec odbierania Radzie ds. Rolnictwa właściwych jej kompetencji wyrazili również ministrowie: Portugalii– José Manuel Fernandes, Niemiec – Alois Rainer, Austrii – Norbert Totschnig, Słowacji – Richard Takáč, Włoch – Francesco Lollobrigida, Chorwacji – David Vlajčić, Litwy – Ignas Hofmanas, Belgii – David Clarinval, Bułgarii – Yanislav Yanchev, Łotwy – Armands Krauze, Luksemburga – Martine Hansen, Rumunii – Violeta Mușat, Estonii – Hendrik Johannes Terras, i oczywiście Polski – Czesław Siekierski.
9 państw bez zdania w sprawie AGRIFISH
Część delegacji z zadowoleniem przyjęła propozycje uproszczeń WPR, ale nie skomentowała decyzji o przekazaniu pakietu do innej formacji Rady UE. Wśród nich znaleźli się ministrowie Francji, Danii, Słowenii, Grecji, Szwecji, Holandii, Cypru, Malty i Finlandii.
Wypowiedzi koncentrowały się przede wszystkim na elementach technicznych i środowiskowych reformy. Minister Francji Annie Genevard pochwaliła działania prezydencji, wskazując m.in. na zniesienie obowiązku corocznego rozliczania celów, wsparcie dla młodych rolników oraz uelastycznienie warunkowości. Minister Danii Jacob Jensen zaznaczył, że uproszczenia są potrzebne, ale nie mogą obniżać ambicji środowiskowych. Słowenia i Grecja podkreślały znaczenie odciążenia rolników z obowiązków administracyjnych i uproszczenia zasad sprawozdawczości, przy jednoczesnym zachowaniu celów zrównoważonego rozwoju. Minister Szwecji Peter Kullgren mówił o „dużym kroku naprzód” i konieczności kontynuacji upraszczania zasad WPR, zwłaszcza w zakresie dobrostanu zwierząt. Holandia doceniła zniesienie obowiązku corocznej realizacji celów i większą elastyczność w zmianie planów.
Cypr i Malta skupiały się na znaczeniu uproszczeń dla małych i ekologicznych gospodarstw. Minister Anton Refalo zaznaczył, że nowe regulacje muszą uwzględniać specyfikę produkcji małoskalowej. Cypryjski przedstawiciel Andreas Gregoriou apelował o stworzenie dodatkowego mechanizmu zarządzania kryzysowego poza WPR. Finlandia, choć wyraziła zastrzeżenia wobec nowych obowiązków związanych z zarządzaniem danymi, nie skomentowała trybu legislacyjnego. Minister Sari Essayah podkreśliła, że tempo wdrażania zmian powinno być szybkie, a ich oceną powinni zająć się eksperci rolni.
Komisarz Hansen: nie będę rozwijał problemu procedury
Zabierając głos po wypowiedziach ministrów rolnictwa komisarz Christophe Hansen skwitował krytykę dwoma zdaniami:
– Z satysfakcją odnotowuję, że większość głosów wskazuje na to, że pakiet przyjmowany jest z zadowoleniem i że największym problemem de facto jest problem wewnętrznej procedury. Tego nie będę rozwijał, to oczywiście jest w państwa rękach.
Odniósł się natomiast do głosów mówiących o tym, że proponowany pakiet jest zbyt ostrożny, ponieważ rolnicy oczekują uproszczeń idących daleko głębiej i znacznie szybciej.
– Odnotowuję, że nie wszystko o co wnioskowano znajduje się w pakiecie. Trudno było to zrobić, bo nie chcieliśmy przeprowadzać reformy przed reformą właściwą. Też zależało nam na tym, żeby wypracować coś bardzo szybko. Taką ambicją się kierowaliśmy – wyjaśniał ministrom.
Minister Siekierski: obawiam się, że przyspieszenie będzie opóźnieniem
Przewodniczący obradom minister Czesław Siekierski był wyraźnie rozczarowany postawą komisarza Hansena. Komentując wyjaśnienia komisarza odnośnie zakresu uproszczeń powiedział:
– Uproszczenia są niezbędne - tu nie ma wątpliwości, bo to poprawia naszą konkurencyjność, tego oczekują rolnicy. Po drugie, prace nad pakietem powinny być wprowadzone na Radzie Agrofisz. Po trzecie - niech się Pan nie obawia, że wszyscy będą Panu dziękować, jeśli będzie w tym zakresie reformował przed reformą.
Odnosząc się do wyrażonego przez komisarza życzenia, by uproszczenia były wprowadzone jak najszybciej dzięki pracom Rady ds. Rolnictwa, minister powiedział:
– Obawiam się, że zakładana ścieżka przyspieszenia okaże się opóźnieniem. Bo mamy dowody na to, że na forum ESEA i Agrofish już zawsze szybkośmy pracowali, jeśli taka była potrzeba, takie były oczekiwania. I chcę to też z całą konsekwencją podkreślić, myślę, że to też znajdzie się w przekazie moim z podsumowania tego spotkania - bardzo trudnego.
Na zakończenie Czesław Siekierski wyraził opinię o propozycjach pozbawienia Wspólnej Polityki Rolnej odrębnego finansowania:
– Myślę, że to co się kiedyś mówiło o jednym funduszu, co już mam nadzieję upadło, to też było elementem, żeby ograniczyć niezależność WPR. I to jest gdzieś tam spoza struktur, w których ja się obracam. Celowo tu zatrzymałem głos, bo przecież to była decyzja, czy przemyślenia, nie z naszego szczebla – zakończył obrady minister Siekierski.
