Zasady związane z działaniem KGW w Polsce reguluje ustawa o kołach gospodyń wiejskich z 9 listopada 2018 roku, która umożliwia prowadzenie tzw. uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów (UEPiK). To forma księgowości, która pozwala KGW działać zgodnie z prawem, bez konieczności prowadzenia pełnej rachunkowości.
Kiedy KGW może prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów?
Z uproszczonej ewidencji mogą korzystać te koła, które:
- osiągają przychody wyłącznie z działalności statutowej,
- nie posiadają statusu organizacji pożytku publicznego,
- od początku 2025 roku, koła gospodyń wiejskich mogą korzystać z uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, jeśli ich przychody nie przekraczają 1 miliona złotych.
Dozwolone źródła przychodów:
Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o KGW, koło może uzyskiwać dochody m.in. z:
- składek członkowskich, darowizn, dotacji i pomocy finansowej,
- sprzedaży wyrobów rękodzielniczych, żywności regionalnej i biletów na wydarzenia,
- wynajmu lub dzierżawy składników majątkowych,
- odsetek bankowych od lokat i rachunków.
KGW a zwolnienie z podatku CIT i VAT
Dobra wiadomość dla wszystkich KGW – dochody przeznaczone na cele statutowe są zwolnione z podatku CIT, a sprzedaż, która nie przekracza 200 000 zł rocznie, nie podlega VAT.
Zwolnienie z CIT wynika z art. 17 ust. 1 pkt 39a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który dotyczy dochodów z działalności statutowej KGW (z wyłączeniem działalności gospodarczej).
Pomoc finansowa przyznawana przez ARiMR na realizację zadań statutowych również jest zwolniona z opodatkowania – nie trzeba jej ujmować w kosztach uzyskania przychodu.
Jak zgłosić chęć prowadzenia UEPiK?
Koło, które chce prowadzić uproszczoną ewidencję, powinno zawiadomić o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla siedziby KGW, za pośrednictwem powiatowego biura ARiMR. To zawiadomienie należy złożyć do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, a jeśli koło dopiero zaczyna działalność – w ciągu 30 dni od jej rozpoczęcia.
Dzięki temu KGW uzyskuje prawo do prowadzenia prostszej formy rozliczeń, bez obowiązku prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych.
Zobacz także: W Kołach Gospodyń Wiejskich kobiety rosną w siłę! (reportaż VIDEO)
Brak obowiązku kasy fiskalnej
KGW prowadzące uproszczoną ewidencję nie mają obowiązku stosowania kasy fiskalnej przy sprzedaży określonych wyrobów lub usług. To duże ułatwienie, zwłaszcza dla mniejszych kół działających przy wsiach czy sołectwach.
Źródła dochodów i majątek Koła Gospodyń Wiejskich
Majątek KGW powstaje z:
- składek członkowskich,
- darowizn, spadków i zapisów,
- dochodów z działalności statutowej lub gospodarczej,
- środków z dotacji, konkursów i programów wsparcia.
Dochód koła musi być przeznaczony wyłącznie na cele statutowe, a nie na prywatne korzyści członków.
Przykłady szczególnych przypadków
Loterie fantowe
Przychody z loterii nie mogą być ujmowane w UEPiK, ponieważ nie stanowią sprzedaży w rozumieniu ustawy o KGW. Uzyskiwanie przychodów z loterii oznacza konieczność prowadzenia pełnej księgowości.
Zbiórki publiczne i licytacje
Środki z darowizn, zbiórek lub licytacji można ująć w ewidencji, jeśli cel tych działań jest zgodny ze statutem koła (np. wsparcie społeczności, cele charytatywne). Wtedy stanowią one przychód z działalności statutowej.
Sprzedaż wyrobów lokalnych
W okresie pandemii wiele kół szyło maseczki dla mieszkańców. Tego typu działania, jeśli realizują cele statutowe (np. wspieranie społeczności lokalnej), nie pozbawiają prawa do UEPiK. Okazuje się, że koła podejmujące nieodpłatne lub kosztowo zwrotne inicjatywy w ramach działalności statutowej (np. przygotowywanie posiłków dla służb medycznych, organizowanie akcji społecznych), mogą korzystać z uproszczonych zasad ewidencji finansowej.
Możliwość prowadzenia działalności gospodarczej
Od momentu rejestracji w Krajowym Rejestrze Kół Gospodyń Wiejskich (prowadzonym przez ARiMR), koło może prowadzić działalność zarobkową, a nawet gospodarczą.
Wtedy jednak musi:
- prowadzić pełną księgowość,
- rozliczać się na zasadach ogólnych (CIT, VAT),
- i spełniać wymogi właściwe dla przedsiębiorców.
Podsumowanie: Jak rozliczyć KGW?
- Sprawdzamy, czy Koło spełnia warunki UEPiK (limit przychodów, brak statusu OPP).
- Składamy zawiadomienie do ARiMR i urzędu skarbowego o wyborze uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów.
- Wykorzystujemy środki wyłącznie na cele statutowe.
X FORUM ROLNIKÓW I AGROBIZNESU i SESJA: KOBIETY W AGROBIZNESIE
Zapraszamy na sesję dedykowaną kobietom 27 listopada 2025 roku – do Sali Ziemi w Poznaniu! Warto poznać szczegółowy program wydarzenia – forum.topagrar.pl.
Źródło: ARiMR
fot. Katarzyna Sierszeńska, KGW Feniks Noskowo-Radomice-Strzyżewo
