Zapytany o sprawę minister Stefan Krajewski przyznał, że prace nad ustawą nadal trwają i sukcesywnie są wprowadzane kolejne poprawki.
– Ustawa o dzierżawie rolniczej jest potrzebna, jednak nie da się wszystkich ustaw procedować jednocześnie. To wymaga czasu – wyjaśnił podczas konferencji prasowej 5 września. Priorytetem jest dziś ustawa o aktywnym rolniku.
– Ten projekt jest praktycznie na ukończeniu, ale jeszcze go konsultujemy. Nie chodzi o to, żeby pewne kwestie przeregulować, ale żeby zrobić wszystko, jak należy – wyjaśnił szef resortu rolnictwa.
W jego ocenie ustawa o dzierżawie ma odpowiadać na potrzeby rolników. – Gdy dołoży się za dużo języka i rozwiązań urzędowych, to ustawa może być za mocna i wtedy w ogóle nie będzie zainteresowania takimi umowami, a chodzi o to, żeby porządkować te kwestie – podkreślił Krajewski.
Wiadomo, że planowany termin przyjęcia projektu ustawy przez Radę Ministrów to czwarty kwartał br.
75% umów dzierżawy w formie ustnej
MRiRW informuje, że projekt ustawy o dzierżawie rolniczej, który trafił do Rządowego Centrum Legislacji w sierpniu, ma wzmocnić stabilność producentów rolnych. Wraz z ustawą o aktywnym rolniku stanowi komplementarną odpowiedź na postulaty rolników domagających się uregulowania najpilniejszych problemów polskiej wsi.
– Obecna archaiczna regulacja stosunków dzierżawnych przyjęta w przepisach nie odpowiada na współczesne problemy rolnictwa, a w szczególności nie zapewnia ani względnej trwałości, ani ciągłości dzierżawy. Tymczasem efektywność dzierżawy jest porównywalna z gospodarowaniem na własnej ziemi, jeśli jest oparta na wieloletniej umowie, prawnie gwarantującej jej stabilne warunki – zauważa wiceminister rolnictwa Jacek Czerniak.
Aktualnie w Polsce nawet 75% umów dzierżawy prywatnej zawieranych jest w formie ustnej, co nie zapewnia ich trwałości i ciągłości, a dodatkowo sprzyja deformacji rynku gruntów rolnych poprzez tworzenie tzw. szarej strefy. Wszystko to służyć może nadużyciom przy płatnościach bezpośrednich i przetargach na grunty rolne.
Przyjęcie nowego modelu zaproponowanego przez resort rolnictwa daje możliwość jednoznacznego udowodnienia posiadanego tytułu prawnego, co ułatwi administracyjny proces kontroli i zapewni rolnikom większą stabilność w planowaniu produkcji, swobodę podejmowania decyzji produkcyjnych czy zaciągania wieloletnich zobowiązań.
– Ustawa reguluje prawa i obowiązki stron, wzmacniając pozycję dzierżawcy, ale przy zabezpieczeniu praw wydzierżawiającego. Nasz projekt reguluje ponadto kwestie rozwiązania umowy dzierżawy, rozliczenia nakładów oraz przewiduje pierwszeństwo dzierżawcy przy ponownym wydzierżawieniu 50% przedmiotu dzierżaw – podkreśla Czerniak.
Najważniejsze regulacje zawarte w projekcie ustawy o dzierżawie rolniczej:
• umowa dzierżawy ma mieć formę pisemną z tzw. datą pewną (tj. urzędowo poświadczoną) i zawierać protokół z dokładnym opisem przedmiotu dzierżawy. Nowe przepisy przewidują dwa rodzaje umów dzierżawy: krótkoterminową (do 5 lat) oraz długoterminową (do 30 lat). Przepisy mają zachęcić do zawierania umów długoterminowych w dzierżawie, np. przez umożliwienie stronom takiej umowy dokonania po 10 latach zmiany wysokości czynszu,
• przedmiotem umowy mogą być gospodarstwa rolne lub nieruchomości rolne, z wyłączeniem tych, wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa,
• projektowana ustawa reguluje terminy i zasady płatności czynszu oraz daje możliwość jego modyfikacji (przez np. zmianę z czynszu niepieniężnego na pieniężny, obniżenie czynszu na skutek nadzwyczajnych okoliczności czy obowiązkowych nakładów, które zakłócają korzystanie z dzierżawy),
• na uwagę zasługuje doprecyzowanie praw i obowiązków stron; projekt ustawy przygotowanej przez MRiRW wzmacnia pozycję dzierżawcy, przy jednoczesnym zabezpieczeniu praw wydzierżawiającego. Dzierżawca może domagać się od wydzierżawiającego dokonania nakładów, bez których dzierżawca nie może korzystać z przedmiotu dzierżawy. Dzierżawca może także dokonać za zgodą wydzierżawiającego albo sądu (gdy takiej zgody brak) nakładów koniecznych dla powiększenia zdolności produkcyjnych. Z kolei wydzierżawiający ma prawo wejścia na przedmiot dzierżawy w celu sprawdzenia wykonywania obowiązków przez dzierżawcę. Dodatkowo wydzierżawiający ma prawo otrzymywać informacje o planach produkcyjnych dzierżawcy,
• procedowane przepisy przewidują możliwość zmiany dzierżawcy jedynie w trzech ściśle określonych przypadkach, tj., gdy dzierżawca: osiągnął wiek emerytalny, przenosi swoje prawa i obowiązki na małżonka lub zstępnych, przenosi swoje gospodarstwo rolne na następcę w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Z założeniami projektu ustawy o dzierżawie rolniczej można zapoznać się tutaj.
Krzysztof Zacharuk
