Potrzeby rolników są przedstawiane podczas posiedzeń zespołów wojewódzkich PDO. Ostatnio takie spotkanie dla Wielkopolski miało miejsce pod koniec czerwca w Borowie, w oddziale Hodowli Roślin Strzelce. Przewodniczył mu prof. Marek Mrówczyński, były dyrektor IOR – PIB w Poznaniu.
– Listy odmian zalecanych tworzone są na podstawie wyników doświadczeń na obszarze danego województwa – powiedział prof. Mrówczyński. Pozwala to ma uwzględnienie specyficznych warunków klimatycznych regionu oraz wpływu występujących tam gleb. Także dobór odmian rzepaku ozimego do PDO ustalany jest centralnie dla poszczególnych województw podczas wspólnych spotkań COBORU oraz Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych, a także Polskiego Stowarzyszenia Producentów Oleju.
4 lokalizacje doświadczeń
– W sezonie 2024/2025 doświadczenia PDO w województwie wielkopolskim z rzepakiem ozimym rozmieszczone są w Stacjach Doświadczalnych Oceny Odmian w Kościelnej Wsi, Nowej Wsi Ujskiej i w Śremie oraz w Hodowli Roślin Strzelce Oddział Borowo. Doświadczenia PDO założono z udziałem 47 odmian, w tym 6 to odmiany populacyjne – wylicza prof. Mrówczyński. Już na początku roku, podczas posiedzenia Wielkopolskiego Zespołu PDO pozytywnie zaopiniowano na podstawie doświadczeń przeprowadzony w latach 2022–2024, wpis 10 najlepszych odmian na listę odmian zalecanych. Teraz rzepak kończy wegetację i w zależności od wyników plonowania kolejne odmiany mogą znaleźć się na liście.
Zobacz także: Żyto niższe od pszenicy, owies zimujący i tolerancyjny jęczmień od KWS
– Najwięcej odmian wpisanych na listy zalecanych jest w województwach łódzkim – 21, śląskim – 19, zachodnio-pomorskim – 16, kujawsko-pomorskim – 14, mazowieckim – 14, a po 12 mają lubuskie, opolskie i pomorskie, a dolnośląskie ma ich 11. Dla Wielkopolski obecnie jest rekomendowanych 10 odmian – mówi prof. Mrówczyński. Lista odmian rekomendowanych dla poszczególnych województw znajduje się na stornach COBORU oraz w naszej porównywarce odmian.
W najbliższym czasie wielkopolska lista powinna stać się dłuższa, np. podobna jak dla województwa kujawsko-pomorskiego, w którym powierzchnia uprawy rzepaku ozimego i warunki przyrodnicze są podobne do województwa wielkopolskiego – uważa ekspert z IOR – PIB w Poznaniu.
Nie tylko rzepak ozimy
Oprócz rzepaku ozimego centralne ustalanie doboru odmian do doświadczeń PDO dotyczy także buraka cukrowego i kukurydz oraz soi. Dla pozostałych gatunków roślin rolniczych dobór odmian do doświadczeń PDO ustalają Zespoły w poszczególnych województwach.
– Prace nad PDO trwają w zasadzie cały rok. Już podczas zimowych posiedzeń zespołów PDO ustalane są listy odmian zalecanych dla najważniejszych gatunków roślin rolniczych oraz zatwierdzane są plany doświadczeń PDO ze zbożami jarym, ziemniakami oraz roślinami bobowatych. Dokonuje się wówczas podziału finansowania, czyli z budżetu oraz pozabudżetowego. Doświadczenia z gatunkami jarym w Wielkopolsce są realizowane w 20 punktach ze środków budżetowych oraz 12 pozabudżetowych – tłumaczy prof. Mrówczyński. Pod koniec czerwca zatwierdzono dobór do badań odmian zbóż ozimych na sezon 2025/2026. Najwyższą pozycję zajmuje pszenica ozima, której zostanie wysianych aż 68 odmian. Dalsze pozycje zajmują żyto ozime – 30, pszenżyto ozime – 23 oraz jęczmień ozimy – 20 odmian.
– Doświadczenia PDO ze zbożami ozimymi w nadchodzącym sezonie będą przeprowadzone w łącznie 23 punktach, w tym dla pszenicy oraz pszenżyto w 7 miejscach, w 5 dla żyta oraz w 4 dla jęczmienia – dodaje ekspert. Na podstawie wyników doświadczeń PDO, które będą zbierane w 2026 r., dopiero w następnym roku, a nawet za dwa lata zespół PDO będzie mógł najlepsze z nich rekomendować do wpisu na LOZ.
Czy jest szansa na szersze badania?
Rolnicy, dla których badanie te są wykonywane chcieliby poznać dodatkowe cechy odmian, jak np. odporność na inne agrofagi, np. pchełkę lub chowacze, suszę czy pękanie łuszczyn? Oczekują też oceny przydatności odmian w nowych technologiach, jak np. strip-till, w uprawie współrzędowej z roślinami okrywowymi czy reakcję na opóźnione terminy siewu.
– W Polsce prowadzi się szerokie badania odmian rzepaku ozimego na różnych poziomach agrotechniki, w tym nawożenia, obsady odmian mieszańcowych i populacyjnych, uprawy w systemie strip-till, opóźnionych terminach siewu oraz uprawy współrzędnej z roślinami okrywowymi. Są one wykonywane od wielu lat przez IHAR – PIB Oddział w Poznaniu. Kierują nimi dr hab. Franciszek Wielebski i dr hab. Marek Wójtowicz. Badania są prowadzone także na północy Polski na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim przez prof. dr hab. Krzysztofa Jankowskiego – dodaje prof. Mrówczyński.
tcz
