Raport IUNG-PIB: Straty plonów z powodu niedoboru wody wystąpiły we wszystkich województwach Polski

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w dziesiątym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski – czytamy w najnowszym raporcie Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowego Instytutu Badawczego. Poznaj jego szczegóły.

Jak czytamy w raporcie, od 21 czerwca do 20 sierpnia 2022 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -123 mm, a w rozpatrywanym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zwiększeniu o 11 mm w stosunku do poprzedniego okresu (11 VI – 10 VIII).

W całym kraju deficyt wody dla roślin uprawnych

– Największy deficyt wody notowano na terenie Wału Trzebnickiego i Lubuskiego Przełomu Odry od -160 do -229 mm – wylicza prof. dr hab. Wiesław Oleszek, dyrektor IUNG-PIB.

– Bardzo duże niedobory stwierdzono także na terenie centralnej części Pojezierza Mazurskiego od -160 do -219 mm oraz na Pojezierzach: Wielkopolskiego i w zachodniej części Pomorskiego, na Nizinie Wielkopolskiej, na Pobrzeżu Słowińskim, od -160 mm do -209 mm. Tylko nieco mniejszy deficyt wystąpił w Kotlinie Sandomierskiej oraz na Równinie Piotrkowskiej od -160 mm do -199 mm.

I dalej: - Na dużym obszarze kraju niedobory wody wynosiły od -110 do -159 mm. Natomiast we wschodniej części Pojezierza Pomorskiego oraz w zachodniej i wschodniej Pojezierza Mazurskiego, na Przedgórzu Sudeckim, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej oraz na Nizinie Podlaskiej niedobory wody były już mniejsze od 0 do -109 mm.

Susza dotknęła zwłaszcza kukurydzę na kiszonkę

W ocenie polskich agrometeorologów, największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw kukurydzy na kiszonkę.

– Suszę notowano w 872 gminach (35,20% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 10,26 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania (11.06-10.08.2022 r.). Suszę notowano na obszarze 10,37% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 2,57 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

W jakich monitorowanych uprawach występowała susza?

kukurydzy na kiszonkę
kukurydzy na ziarno
krzewów owocowych
roślin strączkowych
ziemniaka
warzyw gruntowych
tytoniu
chmielu
buraka cukrowego
drzew owocowych

Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę:

Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
lubuskie	82	81	98,78	57,09
zachodniopomorskie	113	110	97,35	26,85
wielkopolskie	226	180	79,65	35,50
warmińsko-maz.	116	60	51,72	11,89
kujawsko-pomorskie	144	73	50,69	8,16
pomorskie	123	48	39,02	4,95
opolskie	71	26	36,62	0,98
podkarpackie	160	54	33,75	3,70
dolnośląskie	169	49	28,99	4,85
łódzkie	177	51	28,81	5,09
mazowieckie	314	75	23,89	5,19
śląskie	167	24	14,37	1,77
podlaskie	118	12	10,17	1,36
świętokrzyskie	102	10	9,80	0,36
lubelskie	213	14	6,57	0,31
małopolskie	182	5	2,75	0,01

Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno:

Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
lubuskie	82	81	98,78	55,27
zachodniopomorskie	113	110	97,35	24,30
wielkopolskie	226	176	77,88	32,87
warmińsko-maz.	116	57	49,14	11,27
kujawsko-pomorskie	144	69	47,92	6,91
pomorskie	123	45	36,59	4,38
podkarpackie	160	52	32,50	3,31
opolskie	71	22	30,99	0,77
dolnośląskie	169	48	28,40	4,53
łódzkie	177	43	24,29	4,34
mazowieckie	314	55	17,52	4,27
śląskie	167	20	11,98	1,48
podlaskie	118	11	9,32	1,19
świętokrzyskie	102	8	7,84	0,21
lubelskie	213	13	6,10	0,27
małopolskie	182	3	1,65	0,00

Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych:

Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
lubuskie	82	81	98,78	58,21
zachodniopomorskie	113	104	92,04	26,51
wielkopolskie	226	162	71,68	39,04
warmińsko-maz.	116	46	39,66	11,50
kujawsko-pomorskie	144	56	38,89	8,37
pomorskie	123	32	26,02	4,04
dolnośląskie	169	36	21,30	4,64
podkarpackie	160	34	21,25	2,18
łódzkie	177	26	14,69	2,57
opolskie	71	9	12,68	0,23
śląskie	167	15	8,98	0,87
mazowieckie	314	25	7,96	2,73
podlaskie	118	5	4,24	0,40
lubelskie	213	6	2,82	0,13
świętokrzyskie	102	2	1,96	0,01

Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych:

Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
lubuskie	82	78	95,12	48,24
zachodniopomorskie	113	93	82,30	15,68
wielkopolskie	226	150	66,37	26,24
warmińsko-maz.	116	41	35,34	9,25
kujawsko-pomorskie	144	46	31,94	4,09
dolnośląskie	169	32	18,93	3,22
pomorskie	123	23	18,70	1,94
podkarpackie	160	27	16,88	1,20
łódzkie	177	19	10,73	1,29
śląskie	167	11	6,59	0,30
opolskie	71	4	5,63	0,05
mazowieckie	314	12	3,82	1,50
lubelskie	213	4	1,88	0,06
podlaskie	118	2	1,69	0,02

Zasięg suszy w uprawach ziemniaka:

Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
lubuskie	82	71	86,59	37,41
zachodniopomorskie	113	70	61,95	7,10
wielkopolskie	226	129	57,08	16,13
warmińsko-maz.	116	38	32,76	6,82
kujawsko-pomorskie	144	25	17,36	1,72
dolnośląskie	169	23	13,61	2,20
pomorskie	123	12	9,76	0,78
podkarpackie	160	13	8,12	0,20
łódzkie	177	6	3,39	0,22
mazowieckie	314	8	2,55	0,99
opolskie	71	1	1,41	0,01
lubelskie	213	1	0,47	0,00

Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych:

Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
lubuskie	82	64	78,05	29,49
zachodniopomorskie	113	53	46,90	3,65
wielkopolskie	226	105	46,46	9,49
warmińsko-maz.	116	32	27,59	4,92
dolnośląskie	169	17	10,06	1,42
kujawsko-pomorskie	144	11	7,64	0,90
pomorskie	123	5	4,07	0,29
podkarpackie	160	5	3,12	0,06
mazowieckie	314	6	1,91	0,65
łódzkie	177	1	0,56	0,02

Zasięg suszy w uprawach tytoniu:

Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
lubuskie	82	62	75,61	27,23
wielkopolskie	226	89	39,38	7,74
zachodniopomorskie	113	41	36,28	2,32
warmińsko-maz.	116	28	24,14	4,47
dolnośląskie	169	16	9,47	1,06
kujawsko-pomorskie	144	6	4,17	0,79
pomorskie	123	3	2,44	0,14
mazowieckie	314	5	1,59	0,58
podkarpackie	160	2	1,25	0,02

Zasięg suszy w uprawach chmielu:

Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
lubuskie	82	62	75,61	22,75
wielkopolskie	226	89	39,38	6,02
zachodniopomorskie	113	41	36,28	2,09
warmińsko-maz.	116	28	24,14	3,21
dolnośląskie	169	16	9,47	0,88
kujawsko-pomorskie	144	6	4,17	0,62
pomorskie	123	3	2,44	0,14
mazowieckie	314	5	1,59	0,44
podkarpackie	160	2	1,25	0,02

Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego:

Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
lubuskie	82	45	54,88	9,85
wielkopolskie	226	45	19,91	2,49
warmińsko-maz.	116	14	12,07	1,45
zachodniopomorskie	113	11	9,73	0,22
dolnośląskie	169	7	4,14	0,20
kujawsko-pomorskie	144	3	2,08	0,44
mazowieckie	314	3	0,96	0,14

Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych:

Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
lubuskie	82	17	20,73	1,97
wielkopolskie	226	9	3,98	0,11
kujawsko-pomorskie	144	1	0,69	0,03

Susza ponownie potwierdzona oficjalnie

Kiedy mamy do czynienia z suszą? Jak przypominają autorzy raportu, zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. Tym samym, obojętnie w którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

– W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w dziesiątym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski – konkludują pracownicy naukowi IUNG-PIB: prof. dr hab. Wiesław Oleszek, dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB, dr hab. Rafał Pudełko, dr Katarzyna Żyłowska, dr Jan Jadczyszyn, Piotr Koza, Anna Jędrejek, Małgorzata Kozak, Adrian Matczuk, Beata Murat oraz Agata Ścibior.

– Tegoroczne warunki pogodowe sprawiły, że wystąpił na terenie kraju duży deficyt wody powodujący suszę wśród wszystkich monitorowanych roślin uprawnych. Straty plonów z powodu niedoboru wody wystąpiły we wszystkich województwach Polski.

Susza rolnicza w Polsce w okresie 21.03-20.08.2022 r.:

Uprawa	Liczba gmin z suszą	% gminz suszą	% gruntów z suszą
Zboża jare	2096	84,62	38,17
Zboża ozime	1909	77,07	25,19
Krzewy owocowe	1815	73,27	27,61
Rzepak i rzepik	1734	70,00	20,97
Truskawki	1726	69,68	22,26
Kukurydza na kiszonkę	1648	67,99	20,12
Kukurydza na ziarno	1648	66,53	19,45
Rośliny strączkowe	1423	57,45	18,30
Warzywa gruntowe	812	32,78	7,26
Tytoń	771	31,13	7,89
Ziemniak	483	19,50	5,12
Drzewa owocowe	479	19,34	2,80
Chmiel	355	14,33	2,97
Burak cukrowy	157	6,34	1,09

Złóż wniosek suszowy

Jak pisaliśmy z artykule "Rolnicy mogą już składać wnioski o szacowanie strat z 2022 roku. Aplikacja działa!", resort rolnictwa uruchomił aplikację suszową za pośrednictwem której producenci rolni poszkodowani w wyniku tegorocznej suszy mogą składać wnioski o oszacowanie szkód.

Przypomnijmy, rolnicy mają czas na złożenie wniosku o oszacowanie szkód nie później niż do 15 października. Wniosek o oszacowanie spowodowanych przez suszę strat w uprawach rolnych można złożyć TUTAJ.

Warto mieć na uwadze, iż protokół oszacowania szkód jest niezbędny do ubiegania się o pomoc w ramach określonych przez Radę Ministrów programów pomocy, np. o preferencyjny kredyt na wznowienie produkcji rolnej.

źródło: IUNG-PIB
Fot. Biernacki