Opór przeciwników Mercosur przełamany
– W dniu dzisiejszym możemy powiedzieć sobie jasno, porozumienie między Unią Europejską a Mercosurem zbliża się coraz bardziej dużymi krokami. Jest to świetna wieść dla Europy i dla Ameryki Południowej – powiedział 26 czerwca 2025 r. poseł sprawozdawca Komisji INTA Juan Ignacio Zoido Álvarez (EPL, Hiszpania).
Porozumienie z Mercosur to nie tylko porozumienie handlowe, ale „historyczna okazja” do „pobudzenia rozwoju i promowania modelu europejskiego, który opiera się na współpracy i równości”. Dlatego wszyscy „musimy razem iść do przodu, żeby dopiąć na ostatni guzik to porozumienie”. Marsz nie będzie trwał długo:
– Po 20 latach negocjacji, w końcu, dzięki elastyczności wielu krajów członkowskich, dzięki determinacji, dzięki ustępstwom ze strony krajów, które miały tutaj pewne wątpliwości, jak Francja czy Austria, prawdopodobnie dojdziemy do końcowego porozumienia przed końcem roku – ogłosił Zoido.
Co ze sprzeciwem rolników w Unii Europejskiej? Hiszpański europoseł rządzącej w UE Europejskiej Partii Ludowej zapewnił, że tekst umowy będzie zawierał zapisy chroniące rolnictwo i inne wrażliwe sektory:
– Wsłuchamy się w głos rolników i końcowy test będzie zawierał gwarancje i narzędzia po to, żeby nieść pomoc najbardziej wrażliwym sektorom.
Sprawozdawcy „cienie” – głos frakcji parlamentarnych
Po wypowiedzi głównego sprawozdawcy Komisji INTA głos zabrali sprawozdawcy „cienie”. Są oni przedstawicielami frakcji parlamentarnych w komisjach PE: zgłaszają poprawki, bronią interesów swojej grupy politycznej, uczestniczą w negocjacjach kompromisów, często w ramach tzw. spotkań „shadow meetings”, współdecydują o ostatecznym kształcie tekstu, który trafia pod głosowanie komisji i całego Parlamentu. Sprawozdawcy z frakcji będących w koalicji z rządzącą w Unii Europejskiej Europejską Partią Ludową również poparli w całości porozumienie z Mercosur.
Porozumienie nie podlega już dyskusji
Francisco Assis (Portugalia) reprezentujący Socjalistów i Demokratów podkreślił „wagę porozumienia z punktu widzenia geopolitycznego, z punktu widzenia gospodarczego, zwłaszcza w obecnym kontekście gospodarczym”.
– Ten region jest do nas tak zbliżony z punktu widzenia kulturowego, gospodarczego, że zupełnie logiczne jest, żebyśmy połączyli nasze siły z krajami Mercosuru – mówił Portugalczyk, nie przejmując się, że np. Estonia zupełnie nie jest podobna do Brazylii. – Dlatego też jest to niesamowity krok naprzód dla Unii Europejskiej i dla krajów Mercosuru – powiedział Assis.
Sprzeciw rolników wobec porozumienia z Mercosur przedstawiciel Socjalistów nazwał „pewnymi obawami”, związanymi z „pewnymi trudnościami”, które „będziemy starać się rozwiązywać” poprzez „zapewnienie wsparcia”. Może się zdarzyć, że „wypłyną pewne problemy”, to wszystko jednak nie może przesłonić „niesamowitych korzyści” płynących z porozumienia:
– Mamy niesamowite korzyści. I powinniśmy sobie z tego zdać sprawę. Więc to nie podlega w ogóle dyskusji. To porozumienie jest to bardzo dobre i korzystne porozumienie dla Unii Europejskiej – skwitował Francisco Assis z S&D.
Mity, legendy, pogłoski
Sprawozdawca „cień” frakcji Renew Europe Svenja Hahn (Niemcy) powiedziała, że w sprawie Mercosur „krąży wiele różnych legend, mitów, pogłosek” – także w Parlamencie Europejskim.
– Wiemy, że istnieją obawy w różnych środowiskach, na przykład wśród rolników, jednakże według mnie te obawy nie są uzasadnione aż tak, żeby naprawdę wyrzucać do kosza tak ważne porozumienie – powiedziała Niemka.
Istotnym jest natomiast to, że „przemysł motoryzacyjny boryka się z wieloma trudnościami w Unii Europejskiej w chwili obecnej, zwłaszcza w konkurencji z Chinami”. Posłanka Renew zauważyła także, że „wszyscy wiemy, że wino w Unii Europejskiej ma olbrzymie znaczenie emocjonalne”.
– Czy MERCOSUR mógłby nam pod tym względem nieść pomoc? – zapytała.
Porozumienie zawarte ponad głowami obywateli
Przeciwko porozumieniu z Mercosur są Zieloni, nie tylko z powodów środowiskowych. Ich sprawozdawca „cień” Saskia Bricmont (Belgia) zwróciła uwagę, że opinii w tej sprawie nie mogą wyrazić przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego:
– Jasne jest, że niektóre sektory, na przykład motoryzacyjny, winiarski czy chemiczny skorzystają na tym porozumieniu. Ale istnieją też sektory, które na tym ucierpią. I w dniu dzisiejszym nie usłyszeliśmy ich głosów. Nie myślę, żeby to był przypadek. Nasi obywatele, przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, rolnicy, związkowcy mają liczne wątpliwości i obawy, i niestety nie mogą tutaj wyrazić swojej opinii – powiedziała Bricmont.
Zdaniem przedstawicielki Zielonych głosy krytyków porozumienia z Mercosur są etykietowane jako dezinformacja, co ma je dezawuować. Tymczasem głosy te płyną również ze strony najbardziej, bo dosłownie żywotnie zainteresowanych, czyli ludności tubylczej Amazonii, która stale jest wypierana (najdelikatniej mówiąc) ze swoich terenów.
Lobbyści wiedzą więcej niż posłowie
Z opinią Bricmont zgodziła się Manon Aubry (Francja) – sprawozdawca „cień” Lewicy.
– Od sześciu lat zasiadam na ławach Parlamentu, ale zawsze mnie dziwi, w jaki sposób różne lobby mogą wywierać tutaj swój wpływ – mówiła Aubry. – I właśnie w przypadku układu o wolnym handlu z Mercosurem widzimy tego typu działania. Nie byłabym zdziwiona tym, że lobbyści dysponują większą ilością informacji niż my, eurodeputowani, bo przedstawiciele różnych lobby przybywają na nasze spotkania i starają się nam wyłożyć, w jakim stopniu jest to niesamowite porozumienie korzystne dla nas wszystkich.
Na sali obecni byli wówczas: Sigrid de Vries, dyrektor generalna Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów (ACEA) oraz Ignacio Sánchez Recarte, sekretarz generalny Europejskiego Komitetu Przemysłu Winiarskiego (CEEV). Oboje przekonywali, że porozumienie z Mercosur to „znakomita okazja” i „bezprecedensowa możliwość” rozwoju dla Europy.
– Wybór naszych prelegentów nie jest przypadkowy. Bo właśnie przemysł samochodowy i przemysł produkcji win bardzo skorzysta z tego porozumienia. Ale rolnicy, zwłaszcza drobni rolnicy u nas w Unii Europejskiej, ale też w krajach Mercosuru ucierpią na podpisaniu tego porozumienia – mówiła Aubry.
Przedstawicielka Lewicy zadała fundamentalne pytanie – nawet jeśli przemysł motoryzacyjny odniesie korzyści, to „kto nam tutaj zagwarantuje, że to potem będzie z korzyścią dla przeciętnego obywatela w Unii Europejskiej, a nie jedynie dla akcjonariuszy wielkich koncernów?” I czy korzyści, które może potencjalnie, zdaniem Komisji Europejskiej, odnieść rolnictwo, nie będą korzyściami wyłącznie wielkich koncernów?
– Wielkie koncerny będą z tego ciągnąć korzyści, a drobni rolnicy słono za to zapłacą – przestrzegała Manon Aubry.
Porozumienie bez zgody państw członkowskich to zdrada
Jeszcze ostrzej o porozumieniu z Mercosur wypowiedział się Thierry Mariani (Francja) reprezentujący frakcję Patrioci za Europą.
– Od 25 lat porozumienie z Mercosurem posuwa się bardzo powoli do przodu - a to dlatego, że większość rolników, większość opinii publicznej i wielu przedstawicieli krajów, tutaj, w Parlamencie Europejskim, się temu sprzeciwia. Wcześniej już Rada mówiła, to porozumienie musi być globalne i powinno wymagać zgody większości krajów członkowskich i zatwierdzenia na Radzie. Francja ostatnio to przypomniała. Inny format będzie postrzegany jako zdrada. Ale Komisja, jak się zdaje, będzie starała się po prostu narzucić to porozumienie większością kwalifikowaną. To byłby bardzo niebezpieczny precedens, ponieważ wcześniej Komisja nigdzie nie narzuciła takiego porozumienia krajom członkowskim. Więc ja chcę spytać się szczerze i otwarcie, czy Komisja ma zamiar przeforsować to porozumienie mimo braku zgody ze strony obywateli europejskich i depcząc zapisy traktatów europejskich? Europa potrzebuje wolnego handlu, ale potrzebuje też demokracji – powiedział Mariani.
Olá Mercosul!
Głosy krytyki czy sprzeciwu nie zmieniają podstawowego faktu – to głos sprawozdawców „cieni”, którzy nie występują w imieniu Komisji Handlu Międzynarodowego PE, lecz w imieniu (i w interesie) swoich frakcji. W dodatku są to głosy przedstawicieli frakcji nie mających wpływu na politykę Unii Europejskiej.
W imieniu INTA wystąpił Juan Ignacio Zoido Álvarez z Europejskiej Partii Ludowej, który zapowiedział zakończenie procedury związanej z porozumieniem z Mercosur jeszcze w roku 2025. Jego głos z pewnością nie jest odrębny od głosu Komisji Europejskiej.
